Een recente beslissing van het Europese Hof van Justitie in een Belgische procedure verruimt de vrije advocaatkeuze van rechtsbijstandverzekerden. Volgens het Verbond van Verzekeraars is de uitspraak van het hof niet van toepassing op Nederlandse rechtsbijstandverzekeringen, maar de meningen hierover blijken verdeeld.
Rechtzoekenden met een rechtsbijstandsverzekering kunnen al jaren een eigen advocaat inschakelen vanaf het moment dat zij in een juridische procedure verwikkeld raken en het voorval is gedekt. Het Europese hof gaat een stap verder en heeft beslist dat de in België wettelijk geregelde buitengerechtelijke en gerechtelijke bemiddelingsprocedure ook onder de term ‘gerechtelijke procedure’ valt zoals is gedefinieerd in de EU-richtlijn.
Volgens het hof kan elke fase die mogelijk tot een juridische procedure leidt, zelfs een voorafgaande fase, onder het begrip ‘gerechtelijke procedure’ vallen. Dit betekent dat Belgische verzekerden ook in een bemiddelingsprocedure vrije advocaatkeuze kunnen hebben.
Niet van toepassing
Volgens het Verbond van Verzekeraars is de uitspraak van het Europese hof niet van toepassing op Nederlandse rechtsbijstandverzekeringen, zo laat de belangenvereniging voor schade- en levensverzekeraars in een persbericht weten. In tegenstelling tot België is volgens het Verbond geen sprake van een wettelijk geregelde en met waarborgen omklede bemiddelingsprocedure. Rechtsbijstandverzekeraars zijn daarom van mening dat de uitspraak geen invloed heeft op de Nederlandse situatie.
Flinterdun
Advocaat Bo Holthinrichs (Zaan Advocaten), die in 2015 promoveerde op het recht van vrije advocaatkeuze, denkt daar genuanceerder over. “De uitspraak van het Hof van Justitie van 14 mei is gedaan met het oog op een Belgische bemiddelingsprocedure, die wij hier niet kennen. Dat wil nog niet zeggen dat de uitspraak geen implicaties heeft voor Nederland.” Holthinrichs wijst er daarbij op dat het hof een flink aantal algemene overwegingen heeft gewijd aan het belang van rechtsbescherming van verzekerden in relatie tot de ruime vrije advocaatkeuze.
Bezinning
Aan de hand van de uitspraak is volgens Holthinrichs denkbaar dat bijvoorbeeld ook de arbitrageprocedure onder het bereik van de vrije advocaatkeuze valt. “Het onderscheid tussen de onderhavige buitengerechtelijke bemiddelingsprocedure en een arbitrageprocedure is flinterdun.”
De mogelijke implicaties van het nieuwe arrest nopen volgens hem tot bezinning over mogelijke gevolgen voor dekkingen van rechtsbijstandverzekeringen, het behoud van een betaalbare verzekering en de rol van verzekeraar en advocaat in de rechtshulpverlening bij de rechtsbijstandverzekering.
Reactie Orde
De NOvA laat in een reactie op het arrest desgevraagd weten: “Het recht op een vrije advocaatkeuze is essentieel. Met deze uitspraak geeft het hof meer duidelijkheid wat moet worden verstaan onder ‘gerechtelijke procedure’ en dat dit begrip dus niet anders moet worden uitgelegd als het begrip ‘administratieve procedure’ uit de richtlijn.”
Intussen gaan Nederlandse advocaten hun eigen weg. Zo informeert advocatenkantoor KampsVanBaar cliënten dat rechtsbijstandverzekerden “bijna altijd vrijwel direct recht hebben op vrije advocaatkeuze”, waarbij het kantoor verwijst naar de uitspraak van het hof.
