Hof Den Haag: wisselen van raadsman kan niet eindeloos
Een verdachte kan een strafproces niet eindeloos rekken door steeds maar van advocaat te wisselen. Het gerechtshof Den Haag heeft dat in duidelijke bewoordingen laten weten aan een man uit Dordrecht die al veertien keer van advocaat is gewisseld. Als de man weer een nieuwe advocaat neemt, krijgt hij niet langer een toevoeging, en zijn zaak zal niet meer worden aangehouden.
Dat blijkt uit het proces-verbaal van de zitting van de strafkamer van het hof. Die boog zich over het aanhoudingsverzoek van de Dordtenaar Sameh el M., die inmiddels al veertien advocaten heeft versleten. Hij is eerder door de rechtbank tot tien jaar celstraf veroordeeld wegens het neersteken van een schooldirecteur, na een woordenwisseling op school. Hij ging tegen die straf in hoger beroep bij het gerechtshof, ruim anderhalf jaar geleden binnenkwam. Tot wanhoop van het slachtoffer wordt de behandeling van het hoger beroep steeds uitgesteld omdat de verdachte van advocaat wisselt. Om de nieuwe raadsman de gelegenheid te geven zich in het dossier te verdiepen, heeft het hof de zaak meermaals aangehouden. El M. is met Irma Groenendijk aan zijn vijftiende advocaat toe.
En dat is meteen ook de laatste. In het proces-verbaal van de zitting van 7 januari, waaruit persraadsheer Tjarda van der Spoel op verzoek van de redactie van Mr. heeft geciteerd, staat dat het hof het belangrijk vindt dat de verdachte een advocaat heeft. Hij krijgt gefinancierde rechtsbijstand omdat hij in voorlopige hechtenis zit. “Dat zijn belangrijke rechten van de verdachte om het recht op een eerlijk proces te waarborgen.”
Maar het hof heeft ook andere belangen te dienen. Het strafproces moet binnen een redelijke termijn verlopen. Daarnaast houdt het hof rekening met de verwachtingen van het publiek en met het slachtoffer. “Die heeft, als daar grond voor is, recht op genoegdoening.”
Het hof waarschuwt: ”Op een gegeven moment zal het hof moeten beslissen dat de verdachte voldoende de gelegenheid heeft gehad om met een toegevoegde advocaat een verdedigingsstrategie af te spreken, en dat die mogelijkheid hem niet nogmaals zal worden geboden. De verdachte dient hier ernstig rekening mee te houden.”
Mocht het tot een vertrouwensbreuk komen met Irma Groenendijk, dan moet El M. zijn eigen verdediging voeren of op eigen kosten een advocaat inschakelen. “Het hof zal de verdachte niet meer bedienen door een toevoeging te verstrekken of aanhouding te verlenen.” Tot slot krijgt El M. ook een advies: “De verdachte wordt dringend verzocht er zijn best voor te doen om een zelfde koers te varen als zijn advocaat.”
De beslissing van het hof betekent volgens persraadsheer Van der Spoel niet dat verdachten veertien keer van advocaat mogen wisselen. “De rechter maakt elke keer opnieuw de afweging. Soms kan het na een paar keer al welletjes zijn.”
Irma Groenendijk heeft begrip voor de beslissing van het hof. “Drie dagen voor de geplande behandeling van de zaak kreeg ik van mijn cliënt het verzoek om de zaak over te nemen,” zegt ze. “Ik heb toen gezegd dat ik dat alleen zou doen als ik de zekerheid had dat de zaak zou worden aangehouden. Dat is later toegewezen. Het hof wil een eerlijk proces, en dat valt te prijzen. Ze hebben dit keurig opgelost.”
Groenendijk zegt dat het gerechtshof Den Haag sowieso een lange adem heeft getoond. Ze vraagt zich af of andere hoven ook zoveel geduld hadden gehad.
