We maken ook een Journal, de China EU Law Journal, en steunen en entameren ook onderzoek binnen de doelstelling van de China EU School of Law. De vraag is dan natuurlijk hoe vrij zijn we ( de auteurs of de onderzoekers) om onze bevindingen op te schrijven. Het goede antwoord is dan als zo vaak dat het er van afhangt. De belangrijkste factor hier is wie de auteur van een artikel of boek is. Voor Europeanen is er geen (in)formele restrictie. Voor Chinese auteurs die werkzaam zijn in China, ligt dat, heb ik zo de indruk, anders. Er zal bij hen sprake zijn van eigen wetenschap van wat wel of niet kan. Ik kan mij verder niet aan de indruk onttrekken dat er een soort informeel toezicht is via Chinese peer review ( want we zijn peer reviewed) waarbij de Chinese peer reviewers en editors ook een ( informeel) oogje in het zeil houden.
Het zal alom bekend zijn dat Chinese top studenten erg hard werken, scherpe vragen stellen en veel vragen stellen en het naadje van de kous willen weten. Mijn ervaring is dat een jaar les krijgen van Europese docenten ze ook losser maakt en gemakkelijker in participatie en discussie. Het belangrijkste leermoment is om niet alleen uit het hoofd te leren en kennis toe te passen, maar ook onderzoeksvragen te stellen en creativiteit in het denken over recht en over nieuwe oplossingen en nieuwe vragen.
Bussemaker zou hier niets hebben te doen. Studenten studeren op tijd, studeren hard, en halen alle bindend studie adviezen, die dan ook niet bestaan. De concurrentie om in de universiteit binnen te komen is streng, en om na afloop een baan te vinden eveneens. En als je met zijn tig studenten op een slaapzaal slaapt is je vertier vroeg opstaan en in de bibliotheek of de collegezaal gaan leren.
Tijdens onderwijs en colleges zijn de Europese docenten geheel vrij in hun cursussen over Europees recht, vergelijkend recht en mensenrechten.
Over het Chinese recht in de praktijk kan ik nog weinig vertellen. Ik had al wel belangstelling geuit om de plaatselijke rechtbank eens van binnen in bedrijf te zien. Maar dat is voor Chinezen al lastig, behalve als je beklaagde of partij bent, laat staan voor een buitenlander. En om nu aangeklaagd te worden of een civiele zaak te starten, gaat mij nog net iets te ver.
