Wie aan het werk van advocaten, notarissen en juristen denkt, ziet wetsartikelen, jurisprudentie en strakke redeneringen. Die vakkennis blijft onmisbaar. Maar in de dagelijkse praktijk beslist juist de mate van kunnen schakelen op menselijk niveau, denk aan: heldere communicatie, empathie, samenspel in teams, of een advies ook werkelijk landt bij cliënten, opdrachtgevers en wederpartijen. Werk verandert snel; werkgevers verwachten méér mentale wendbaarheid en duurzame inzetbaarheid van werknemers, terwijl de complexiteit toeneemt. (Bron: Monitor Arbeid, TNO 2025 R11138 – 19 juni 2025 De toekomst van werk volgens werkgevers). Voor de juridische praktijk betekent dit: human skills zijn geen ‘zachte’ bijzaak maar een harde randvoorwaarde voor het leveren van kwaliteit, continuïteit en risicobeheersing.
Het juridische vak is in beweging
Technologie en hybride werk versnellen het tempo, maar zetten ook druk op concentratie en samenwerking. De Arbobalans 2024 laat zien dat psychosociale arbeidsbelasting (werkdruk, emotionele belasting, ongewenst gedrag) een dominante factor is voor gezondheid en duurzame inzetbaarheid. Investeren in ontwikkelmogelijkheden, werktempo-regie en sociale steun is aantoonbaar effectief. Voor het juridische speelveld vertaalt dit zich naar beter verwachtingsmanagement, autonomie in het behandelen van dossiers en aandacht voor team-/kantoordynamiek. Vrij vertaald vraagt dit communicatief vakmanschap.
De klok tikt: AI én menselijkheid
Met AI-tools die routinetaken automatiseren, wordt juridische beoordeling steeds sneller. Toch blijft de rol van menselijke beoordeling onmisbaar; de skills en ervaring in debatvoering, redeneren en het begrijpen en toepassen van ethiek lopen dwars door alle technologische ontwikkelingen heen als strategisch kapitaal. AI versnelt routinetaken, en kan in tegenstelling tot wat wij mensen kunnen exponentieel denken (in plaats van lineair). Deze ontwikkelingen gaan razendsnel. Tegelijkertijd blijven het bepalen van strategie, de communicatie, het inschatten en duiden van belangen van cliënten (en andere partijen) en het managen van verwachtingen toch echt mensenwerk.
Het opleiden van advocaten, notarissen en juristen verschuift richting ‘blended learning’: tech én menselijke vaardigheden. Uit diverse marktgegevens blijkt dat 68% van de kantoren de investering in bijscholing heeft verhoogd met het verhogen van het L&D (Learning & Development)-budget; 61% stelt dat human skills ontwikkeling net zo belangrijk is als ‘technische upskilling’. Bovendien geeft 89% van de cliënten aan ervan overtuigd te zijn dat emotionele intelligentie van een advocaat, jurist of notaris waar zij mee te maken krijgen, even waardevol is als de vakinhoudelijke skills van die betreffende persoon.
Communicatief vakmanschap en leiderschap
Voor juridische organisaties betekenen deze ontwikkelingen dat het hiervoor door ons genoemde communicatief vakmanschap een (extra) managementtaak opleveren. Zoals regelmatige check-ins met medewerkers ten aanzien van werkdruk, het stellen van prioriteiten, en het managen van verwachtingen over een weer. Zowel op dossierinhoud (wie doet wat in welk dossier, cliënttevredenheid en worden andere gewenste resultaten behaald) als verwachtingen van zowel de werkgever als de werknemer binnen advocaten- en notariskantoren ten aanzien van toekomstperspectief (kan / wil een medewerker partner, of (toegevoegd) notaris worden). Wil je als kantoor ‘futureproof’ zijn, dan vraagt dat om zelfbewust leiderschap. Zowel op persoonlijk niveau (jij bent het leidend voorwerp: jouw medewerkers doen wat jij doet, niet wat jij zegt) als op team-/kantoorniveau. Ook dat vraagt de vaardigheid om te schakelen op menselijk niveau, niet alleen in jezelf, maar ook in relatie tot je partners (maatschaps- of bestuursleden), medewerkers, opdrachtgevers en cliënten.
Conclusie
De juridische professie bevindt zich op een keerpunt. Juridische expertise blijft de basis. Tegelijkertijd zijn skills als empathie, heldere communicatie, samenwerken en zelfbewust leiderschap niet langer ‘nice to have’ maar onmisbaar. Het beheersen van deze skills vormt een randvoorwaarde voor het leveren van kwaliteit, continuïteit en risicobeheersing. Wetenschappelijke en praktijkgerichte inzichten bevestigen dat advocaten, notarissen en juristen die investeren in human skills naast juridische kennis, effectiever, veerkrachtiger en toekomstgerichter opereren. Alleen dan krijgt juridische expertise écht impact.
Bronvermelding:
TNO – Monitor Arbeid 2025 (R11138, 19 juni 2025): werkgevers verwachten meer mentale wendbaarheid en duurzame inzetbaarheid.
TNO – Arbobalans 2024 (R11108, mei 2025): psychosociale arbeidsbelasting is dominante factor voor gezondheid/inzetbaarheid; investeren in ontwikkeling, tempo-regie en sociale steun werkt.
Gitnux (2025) – Up/Reskilling legal industry report 2025: 68% verhoogt L&D-budget; 61% waardeert human skills gelijk aan technische upskilling.
Achieve Professionals (2025) – Key Legal Skills 2025: 89% van cliënten waardeert emotionele intelligentie vergelijkbaar met vakinhoudelijke expertise.
