Notarissen willen meer mogelijkheden om fraude te voorkomen, met name faillissementsfraude, maar krijgen die niet. Volgens KNB-voorzitter Nick van Buitenen veroorzaakt minister Dekker daardoor ‘frustratie’ bij notarissen. “Hij laat ze in verwarring over hoe ze hun rol als poortwachter moeten vervullen zonder voldoende middelen”.
“Wij als notarissen voelen ons behoorlijk gehandicapt in de fraudepreventie. Echt gesteund door het kabinet bij deze taak voelen wij ons niet. Terwijl het wel van ons wordt verwacht.” Dat zegt Nick van Buitenen van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie in een interview met FD. Er zijn wel ‘voor de hand liggende instrumenten tegen fraude’, maar die worden het notariaat ontzegd, stelt hij, of blijven door tegenstrijdigheden in het overheidsbeleid onbenut.
De KNB-voorzitter reageerde in FD op het vonnis van de rechtbank Amsterdam (27 mei), die twee voormalig (kandidaat-)notarissen veroordeelde tot een voorwaardelijke celstraf van drie maanden en een taakstraf van 240 uur. Beiden zijn betrokken bij een omvangrijke fraudezaak met plof-BV’s.
Van Buitenen heeft geen moeite met deze veroordelingen (‘rotte appels’), wel met het ‘krankzinnig grote maatschappelijke probleem van de faillissementsfraude’. Dat is ontstaan nu de overheid het oprichten van kapitaalvennootschappen als bv’s ‘te soepel’ heeft gemaakt. Zo is de preventieve toets door een notaris van een bestuurder van een BV afgeschaft. Volgens Van Buitenen heeft dat geleid tot een flinke toename van het aantal fraudegevallen met BV’s. Dat komt ook door een Europese richtlijn waardoor in Nederland BV’s online kunnen worden opgericht, ‘vanuit het verre buitenland en mogelijkerwijs zonder tussenkomst van een notaris. Dat zet de deur wagenwijd open voor fraude, oordeelt Van Buitenen.
Dat kan onder andere worden voorkomen als het verstrekken van btw-nummers vooraf wordt gecheckt. Dan zouden notarissen bij de Belastingdienst vooraf kunnen informeren of toekenning van een btw-nummer aan een onderneming op bezwaren stuit. Nu krijgen zij achteraf te horen dat de fiscus iemand van eerdere fraudes kende, aldus Van Buitenen. Die vindt dat de fiscus over meer gegevens beschikt die notarissen kunnen helpen als poortwachter van het financiële systeem.
Door de weerstand binnen de overheid om fraudepreventie te verbeteren, ervaren notarissen volgens de KNB-voorzitter de overheid als ‘een veelkoppig monster’. “Enerzijds wordt geëist dat notarissen als publieke ambtsdragers poortwachters van het financiële systeem zijn. Diezelfde overheid bindt notarissen daarbij de handen op de rug.”
