Schending van privacyrechten
De meest voorkomende schending online is zonder twijfel de inbreuk op privacy. Websites, apps en sociale mediaplatforms verzamelen dagelijks enorme hoeveelheden gegevens over hun gebruikers. Dat gaat dan over zaken als de locatie, het surfgedrag, voorkeuren, aankopen, maar ook zelfs om gesprekken. Dat gebeurt van vaak ook zonder dat gebruikers echt begrijpen wat er met hun data gebeurt. Hoewel de Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) bedrijven verplicht om zorgvuldig met persoonsgegevens om te gaan, wordt die wet in de praktijk echt niet altijd nageleefd. Denk aan bedrijven die trackingcookies plaatsen zonder toestemming, datalekken waarbij gevoelige informatie op straat belandt, of apps die meer data opvragen dan nodig is. Daarmee blijkt maar weer dat privacy een recht is dat voortdurend verdedigd moet worden.
Inbreuk op auteursrecht
Een ander veel geschonden recht op het internet is het auteursrecht. Online wordt dagelijks enorm veel content gedeeld, zoals foto’s, muziek, video’s, teksten en ontwerpen. Veel mensen lijken niet te beseffen dat vrijwel al deze werken automatisch beschermd zijn door auteursrecht. Het zonder toestemming gebruiken van andermans foto’s of teksten is juridisch gezien een overtreding. Met de komst van kunstmatige intelligentie is het verdedigen van het auteursrecht alleen nog maar complexer geworden. AI-systemen trainen namelijk op bestaande werken, en doen dat over het algemeen zonder toestemming van de maker.
Online discriminatie en haatzaaien
Steeds meer worden mensen online geconfronteerd met discriminatie, intimidatie en haatzaaien. Hoewel veel platforms beleid hebben tegen haatspraak, blijkt in de praktijk dat handhaving moeilijk is. Dat komt ook omdat de grens tussen vrije meningsuiting en strafbare uitingen dun is. De maatschappelijke impact van deze zaken is echter groot. Online haat tast niet alleen individuele rechten aan, maar kan vaak ook – terecht of onterecht – voor een gevoel van onveiligheid zorgen.
Beperking van de vrijheid van meningsuiting
Daar tegenover staat de beperking van de vrijheid van meningsuiting. Ook dat recht komt namelijk online nog wel eens in het geding. Platforms verwijderen soms berichten of accounts zonder duidelijke uitleg. In sommige landen grijpen regeringen in door censuur toe te passen of zelfs internettoegang te beperken, zogenaamd omdat dat in het kader van nationale veiligheid is. Online vrijheid is dus geen gegeven, want het staat voortdurend onder druk van commerciële én politieke belangen.
Schending van consumentenrechten
Dan als laatste zijn het ook de consumentenrechten die online regelmatig worden overtreden. Helaas is er soms sprake van misleidende advertenties, worden gebruikers geconfronteerd met verborgen abonnementen of krijgen shoppers te maken met webshops die producten niet leveren maar wel geld innen. Daarnaast wordt misbruik gemaakt van slimme ontwerptrucjes die gebruikers verleiden om sneller op “akkoord” te klikken of meer geld uit te geven.
Het internet heeft onze horizon enorm verbreedt, maar brengt ook zo zijn eigen problemen met zich mee. Maar al te vaak zijn mensen zich daar onvoldoende bewust van. Bewustwording, regelgeving en handhaving zijn daarom cruciale zaken.
