De Whoa-procedure (Wet homologatie onderhands akkoord) bestaat vier jaar. De Whoa-pool – een groep rechters die Whoa-zaken behandelt – heeft nu voor de derde keer een jaarlijks overzicht gemaakt. De Whoa-procedure is ontworpen om ondernemingen die met faillissement worden bedreigd, te helpen herstructureren. Na vier jaar beschikken rechtbanken over data om de effectiviteit ervan te beoordelen. In ieder geval begint het aantal uitspraken dat rechtbanken hebben gedaan, stabiel te worden. Gemiddeld over de afgelopen jaren is dat ongeveer dertien per maand. Uit eerder onderzoek bleek dat kleine bedrijven minder gebruiken maken van de Whoa.
Homologatieverzoek
In het jaarverslag staat dat 90 procent (54) van de ondernemingen waarvan het homologatieverzoek is toegewezen, (nog) niet failliet is gegaan. “Dit percentage duidt op een succesvolle herstructurering van deze ondernemingen via een goedgekeurd Whoa-akkoord”, aldus het jaarverslag. Ook valt op dat de afwijzing van een homologatieverzoek niet per definitie leidt tot een faillissement: slechts 25 procent (vier) van de ondernemingen in deze categorie ging failliet. Kennelijk bestaan er na afwijzing van een homologatieverzoek voor ondernemingen nog alternatieven zonder faillissement.
Efficiënte procedure
Omdat de doorlooptijden in vergelijking met andere rechtsgebieden (en gelet op de hoge complexiteit van de zaken) nog altijd zeer kort zijn, spreekt het jaarverslag van een ‘efficiënte procedure’. “De Whoa-procedure werkt zoals de wetgever heeft bedoeld: het reorganiserend vermogen van levensvatbare ondernemingen wordt erdoor versterkt.”
Voorspelbaarheid
Wat opvalt is dat het aantal gestarte zaken lager is dan het aantal startverklaringen. Het lijkt erop, aldus het jaarverslag, dat rechterlijke tussenkomst steeds vaker onnodig blijkt. “Dit kan komen door een groeiende voorspelbaarheid van rechterlijke beslissingen, mede dankzij de toegenomen jurisprudentie. Hierdoor lijkt de preventieve werking van de Whoa – de spreekwoordelijke ‘stok achter de deur’ – aan effectiviteit te winnen.”
Financiering
De rechtbank Amsterdam deed in 2024 de meeste uitspraken in Whoa-zaken (41), gevolgd door de rechtbank Gelderland (31). De rechtbank Noord-Holland deed er de minste: twee in 2014. In zes arrondissementen is het aantal Whoa-zaken sinds 2023 toegenomen, in vier is het afgenomen en in de rechtbank Rotterdam is het stabiel gebleven (vijf zaken). De onevenwichtige verdeling tussen arrondissementen heeft implicaties voor de financiering van Whoa-procedures binnen de rechtspraak. De huidige systematiek kent financiering toe aan de rechtbank waar een Whoa-verzoek wordt ingediend. Maar voor de behandeling van de zaak leveren twee ándere rechtbanken de benodigde rechters. Rechtbanken met relatief weinig ‘eigen’ Whoa-zaken moeten vaker rechterscapaciteit beschikbaar stellen, zonder dat hier een financiering tegenover staat.
Salaris
Rechters deden uitspraak over een groot aantal verschillende onderwerpen. Zo werden dertien observatoren aangesteld en zes herstructureringsdeskundigen aangewezen. Zestig keer ging de uitspraak over de afkoelingsperiode, 24 keer werd de homologatie uitgesproken en ook 24 keer ging het over de vaststelling of verhoging van het salaris van de observator of herstructureringsdeskundige.
Lees hier het jaarverslag 2024 van de Whoa-pool.
