De juridische grens: AVG en beroepsgeheim
Voor advocaten is vertrouwelijkheid geen formaliteit, maar een wettelijke plicht.
De AVG stelt dat de advocaat verwerkingsverantwoordelijke is (artikel 4 lid 7) en persoonsgegevens alleen mag verwerken binnen de kaders van artikel 5 (rechtmatigheid, doelbinding, dataminimalisatie) en artikel 32 (beveiliging).
De Advocatenwet verplicht in artikel 11a tot absolute geheimhouding; de kernwaarde vertrouwelijkheid is vastgelegd in artikel 10a lid 1 sub e.
Wie niet anonimiseert en vertrouwelijke cliëntinformatie invoert in een AI-systeem, schendt zowel de AVG als het beroepsgeheim.
Waarom AI zonder anonimisering beperkt waarde toevoegt
Zonder anonimisering blijft AI beperkt tot oppervlakkige taken:
- jurisprudentie opzoeken
- wetsartikelen uitleggen
- algemene juridische vragen beantwoorden
De échte waarde van AI ligt in het kunnen werken met complete juridische documenten en dat kan pas nadat gegevens zijn geanonimiseerd.
Waarom AI mét anonimisering bijna oneindige mogelijkheden biedt
Zodra documenten veilig zijn geanonimiseerd, verandert de mogelijkheid voor inzet van AI volledig. AI kan dan worden toegepast op echte dossiers zonder het beroepsgeheim te schenden.
Dat opent de deur naar toepassingen die anders onmogelijk zijn:
- het uploaden en analyseren van complete dossiers
- samenvatten van tientallen documenten met tijdlijn
- het analyseren en herschrijven van juridische documenten
- het genereren van juridische conceptstukken
Van tuchtrecht tot strafrecht
In Duitsland kan het niet-anonimiseren van cliëntinformatie strafrechtelijke gevolgen hebben.
In bijna alle Europese landen kan het niet-anonimiseren of pseudonimiseren tuchtrechtelijke gevolgen hebben.
De praktijk in Nederland
De meeste Nederlandse juridische AI-tools kunnen prima overweg met openbare informatie, maar zijn ongeschikt voor vertrouwelijke dossiers. Op de websites van Nederlandse juridische AI-tools worden in de instructievideos alleen algemene vragen beantwoord. Aanbieders weten dat hier de grens ligt.
Slechts één Nederlandse juridische AI-tool, LegalPA, biedt geïntegreerde anonimisering en maakt het daardoor mogelijk om complete dossiers met vertrouwelijke cliëntgevoelige documenten door AI te laten analyseren.
Conclusie
Zonder anonimisering biedt AI een relatief beperkte toegevoegde waarde. Mét anonimisering explodéren de mogelijkheden voor AI binnen de advocatuur.
