Bijverdienste rechters bij commerciële rechtbank ter discussie

Delen:

E-courtDe Raad voor de Rechtspraak zal nog deze maand met de presidenten van hoven en rechtbanken overleggen over de wenselijkheid dat rechters een bijbaantje hebben bij een commerciële rechter. Aanleiding is de maandag bekend geworden oprichting van het bedrijf E-court dat een nieuwe vorm van rechtspraak introduceert die zich voor een groot deel via internet gaat afspelen. De voordelen zijn vooral tijdswinst en zekerheid over de kosten bij de partijen. Volgens E-court kan een doorsnee zaak binnen acht weken geregeld zijn via een vonnis met dusdanige rechtsgeldigheid dat bijvoorbeeld ook deurwaarders op grond hiervan beslag kunnen leggen.

Als twee procespartijen besluiten hun geschil door E-court te laten beslechten, dienen ze zich te laten bijstaan door een bij E-court geregistreerde jurist. E-court doorbreekt het procesmonopolie, want niet alleen advocaten maar ook andere juristen kunnen zich laten registreren. Volgens oprichter, directeur en enig bestuurslid Henriette Nakad (oud-advocaat bij onder meer NautaDutilh) is het alleen wel de bedoeling dat de niet-advocaten werkzaam zijn in de jurdisiche dienstverlening: “Het is dus niet zo dat je je kunt laten bijstaan door je broer die 20 jaar geleden rechten heeft gestudeerd.”

Overheidsrechters

Op de website heet het dat E-Court een onafhankelijke stichting is waarin “ervaren juristen zoals (oud) advocaten, rechters, notarissen, bedrijfsjuristen, universitair docenten en zelfstandige juristen zich hebben verenigd”. De rechters van het E-court zullen worden gerekruteerd uit de groep van (oud)-advocaten, notarissen en rechters. Volgens Nakad zijn er op dit moment gesprekken gaande met een aantal ‘overheidsrechters’ voor de functie van part time E-court rechter: “We kunnen daar nu nog niet zo veel over zeggen, omdat de rechters in kwestie hiervoor toestemming moeten vragen. Zolang die er niet is, zullen overheidsrechters terughoudend zijn om hier te solliciteren. Maar we hebben natuurlijk ook rechters plaatsvervanger die zich aanmelden.”

Procedure

De procedure om in aanmerking te komen voor de functie van rechter staat uitgebreid beschreven op de website van E-court. Zo wordt duidelijk dat er een selectiecommissie is bestaande uit de Leidse hoogleraar informatierecht Hans Franke, directeur/oprichter/bestuurslid Nakad zelf en tenslotte oud-advocaat Van der Tak, die tevens betrokken is bij de website van de doe het zelfnotaris.

Twee van de drie leden van de selectiecommissie zullen de gesprekken met de kandidaten voeren. Opvallend is dat naar nu bekend geen van de drie enige vorm van rechterlijke ervaring heeft. Geen probleem volgens Nakad: “We hebben alledrie een heel goed gezond verstand en veel juridische kennis. Maar het gaat bij onze rechters ook om meer dan inhoudelijke kennis en ervaring. Je moet ook wel handig zijn met een computer, je moet je weg op internet kennen en in staat zijn om snel een grote lijn in een zaak te zien en die te volgen. Onze rechters maken vonnissen die goed en deugdelijk zijn. Het is geen wetenschap.”

Over de kwaliteit van de vonnissen hoeven we ons geen zorgen te maken. Opnieuw Nakad: “daar zal zowel onze raad van toezicht zich mee bezighouden. Van nieuwe rechters bekijken we in eerste instantie alle vonnissen en naderhand zal dat steeksproefs gebeuren.

Woordvoerder Michiel Boer van de Raad voor de Rechtspraak spreekt van een ‘interessant initiatief’, maar wijst er op dat voor het zijn van rechter meer komt kijken dan alleen kennis van en ervaring met civiel recht, het rechtsgebied waartoe E-court zich zal beperken. “De opleiding tot rechter is zoals bekend een langdurig traject. En ook de zogenoemde zij-instromers, advocaten bijvoorbeeld, moeten minimaal één jaar een opleiding volgen waarna ook lang niet iedereen daadwerkelijk wordt toegelaten als rechter.”

Boer zegt dat de Raad de ontwikkelingen met belangstelling afwacht, maar vindt wel dat procespartijen duidelijkheid moet worden geboden over de kwaliteit en de onafhankelijkheid van de rechtspraak. Over de vraag of het rechters vrij staat om op deze manier wat bij te verdienen kan Boer geen duidelijk antwoord geven: “Vast staat is dat er geen wettelijk beletsel is. Dat wil niet zeggen dat we er gelukkig mee zijn. Om die reden zal de Raad nog deze maand overleggen met de vergadering van presidenten om tot een gedragslijn te komen hierover. Let wel, een gedragslijn dus. Een verbod kan alleen op wettelijke grond.” Overigens zegt Boer dat hem geen geluiden hebben bereikt over rechters die een bijbaan bij E-court overwegen of ambiëren.

NVVR is kritisch

Ook de belangenorganisatie voor de rechterlijke macht, de VVVR toont zich kritisch bij monde van voorzitter Reinier van Zutphen. In de GPD-bladen zei hij onder meer: “Mijn bezwaar is dat ze zich rechtbank noemen. Dat kan verwarring zaaien. Kantonrechters doen nu al fantastisch werk. Ze kunnen in eenvoudige zaken snel uitspraak doen en een proces kan goedkoop, omdat partijen zelf hun zaak voeren. E-Court lijkt meer een geschillencommissie.” Bij E-Court kunnen partijen alleen een zaak aanspannen als zij een jurist in de arm nemen, waardoor de kosten omhoog schieten.” De ‘court fee’ van 375 euro tot zo’n duizend euro die de commerciële rechtbank voorspiegelt is volgens Van Zutphen dan ook niet reëel. “Mensen zullen al snel meer geld kwijt zijn.”

Bont gezelschap

Achter E-court zit een bont gezelschap. Naast een bestuur, dat nu dus alleen uit Nakad bestaat, kent E-court ook een raad van toezicht die onder meer de bestuursleden benoemt en ontslaat. Deze staat onder voorzitterschap van Arthur Docters van Leeuwen, oud-voorzitter van de AFM en het College van Procureurs-Generaal. Leden van de raad zijn daarnaast Jos Hillen, directeur juridische zaken bij de Bank Nederlandse Gemeenten; Ton Jongbloed, bijzonder hoogleraar executie- en beslagrecht en voorzitter van de Stichting Geschillencommissies en een tweetal leden afkomstig uit de wereld van de accountancy en ICT. Dan is er ook nog een comité van aanbeveling waar het Kamerlid Fred Teeven deel van uitmaakt. De ‘founding partners’ van E-court zijn De Raadgevers (externe bedrijfsjuristen), IT-Staffing (ICT), de Rabobank Schiphol en het bedijf Kemp Interactief (websitebouwer).

Het lijkt er op dat E-court zich met name richt op het MKB. Nakad: “De meeste mensen, ook ondernemers, weten nu niet waar ze het moeten zoeken als iemand ze een proces aandoet. Je bent zoveel tijd en ergernis kwijt aan een steeds terugkerend probleem. Zij geloven dan ook niet dat je in acht weken een echt vonnis krijgt van een onpartijdige en deskundige rechter. Toch is het zo. Door een goede automatisering hebben we de inefficiëntie uit het proces gehaald. Dat bespaart veel tijd en geld. Wij verwachten de overbelaste rechterlijke macht op termijn te ontlasten met dit initiatief.”

100.000 zaken per jaar

Nakad zegt dat E-Court van de drukbezette rechtbanken relatief eenvoudige civiele zaken tot een bedrag van 100.000 euro kan overnemen. E-court kan 1.000 zaken per maand behandelen, en dit moeten er volgens Nakad op termijn 10.000 worden. Op korte termijn hoopt Nakad het huidige aantal rechters (20) uit te breiden tot een paar honderd. Binnenkort worden de profielen van alle bij E-court betrokken rechters openbaar.

Er is voor gekozen om E-court als een stichting op te zetten. Volgens Nakad is dat deels omdat er in ons land een negatieve bijsmaak aan het begrip commerciële rechtspraak kleeft: “We kiezen er voor om ons als stichting te profileren waardoor we de uitstraling krijgen van echte onafhankelijkheid en niet te beïnvloeden.” De lijn naar de commercie is overigens vrij dun, want achter de stichting E-court staat het facilitaire bedrijf die de stichting factureert voor alle kosten in de sfeer van hard- en software. Duidelijk is dat rechters alle belang hebben bij het snel afhandelen van de procedure. Ze worden immers per zaak betaald. Bij simpele zaken gaat het geld ongeveer in gelijke delen naar de stichting, de betrokken notaris en de rechter in kwestie. Naarmate de zaak groter wordt krijgt de rechter meer.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven