“De advocatuur heeft een moreel keerpunt bereikt.” Dat vindt Law Students for Climate Accountability (LSCA), een door studenten geleide organisatie die zich inzet voor bewustwording over de rol en verantwoordelijkheden van de juridische sector in de klimaatcrisis. LSCA is begonnen in de VS maar breidt zich nu ook uit naar andere landen. Het valt LSCA op dat advocatenkantoren buigen voor de regering-Trump – bijvoorbeeld op het gebied van diversiteit – en tegelijkertijd blijven ze de fossiele industrie steunen met advieswerk, lobbyactiviteiten en procesvertegenwoording. Vandaar: het morele kookpunt. “De sector weigert gehoor te geven aan oproepen om te stoppen met werk dat de planeet dreigt te verdringen tot het punt waarop de menselijke beschaving, en daarmee de rechtsstaat, kan overleven”, zegt klimaatactivist en ex-Rechtspraakmedewerker Rosanne Rootert, die bezig is met het opzetten van een nieuw initiatief, Fossil Free Lawyers.
Marginale vooruitgang
Afgelopen vrijdag publiceerde (LSCA) de Law Firm Climate Change Scorecard 2025, het zesde jaarlijkse rapport over de stand van zaken van de banden van de Vault 100 – de honderd meest prestigieuze advocatenkantoren wereldwijd – met fossiele brandstoffen. “Het laat zien dat kantoren na jaren van toenemende druk een marginale vooruitgang hebben geboekt”, zegt Rootert. Het rapport constateert dat Vault 100-kantoren wat minder namens fossiele-brandstofbedrijven lobbyen. Een nieuw record is gevestigd: negen kantoren kregen een ‘A-classificatie’.
Klimaatcrisis verergeren
De Scorecard laat zien dat advocatenkantoren nog bergen werk blijven verzetten waarmee ze, volgens LSCA, de klimaatcrisis verder verergeren. Tussen 2020 tot 2024 dienden Vault 100-kantoren 623 klachten in die klimaatverandering aanwakkerden, verdienden ze 35.839.000 US dollar met lobbyen namens fossiele-brandstofbedrijven, en faciliteerden ze meer dan 2 miljard US dollar aan transacties ter ondersteuning van belangen in de fossiele-brandstofsector.
Lobbyen
Lobbyen en rechtszaken voeren die klimaatverandering tegengaan namen volgens de onderzoekers wel wat toe ten opzichte van de Scorecard van 2024. Tegelijkertijd nam werk dat klimaatverandering verergerde met hetzelfde bedrag toe. Lobbyen namens belangenbehartigers van fossiele brandstoffen bracht twee keer zo veel geld op dan lobbyen voor hernieuwbare energiebronnen. In 88 procent van de rechtszaken waarbij advocatenkantoren betrokken waren, werden de belangen van fossiele brandstoffen bevorderd.
Schone energie
Van de 71 kantoren in de dataset van LSCA, waren er acht die meer verzachtende dan verzwarende rechtszaken voerden of kantoren die helemaal geen verzwarende verweerschriften indienden. Een daarvan is Freshfields, een kantoor dat ook in Nederland een vestiging heeft. Van de 38 kantoren die zich bezighielden met lobbyen voor energie, deden er zes uitsluitend lobbywerk ten behoeve van schone energie. Acht andere kantoren haalden meer omzet uit lobbyen voor hernieuwbare energie dan voor fossiele brandstoffen, waaronder het (ook) in Nederland gevestigde Norton Rose.
Machtsfactor
De Scorecard is bedoeld om rechtenstudenten en advocaten te ondersteunen die zich zorgen maken over de klimaatcrisis. Rootert: “De advocatuur is geen neutrale toeschouwer – het is een machtsfactor, belast met rechtsbedeling. Het is de plicht van de advocatuur om ervoor te zorgen dat macht de mens en de planeet dient, en niet alleen de winst.”
Scorecard 2025
Advocatenkantoren die ook een vestiging hebben in Nederland, doen het slecht. Baker McKenzie, Dentons en DLA Piper krijgen een D-score. A&O Shearman, Clifford Chance, Fresfields Bruckhaus Deringer, Grrenberg Traurig, Hogan Lovells, Jones Day, Linklaters en Norton Rose Fulbright krijgen een F-score – de laagst haalbare.
