‘Van Uitert & Quist Advocaten’ staat er op de gevel van een herenhuis aan de Grotestraat in Waalwijk. Een gewoon advocatenkantoor, lijkt het. En dat is deels ook zo: er werken zes advocaten, drie secretaresses en een werkstudent. Maar het bijzondere is: het zijn allemaal vrouwen, wat nogal zeldzaam is voor een kantoor van deze omvang. “En het functioneert uitstekend.”
Een team van alleen vrouwen samenstellen is niet zozeer een bewuste keuze geweest. “Het is organisch zo gegroeid,” zegt Tatiana Quist-Koppelaar, die contact opnam met de redactie van Mr. naar aanleiding van een bericht over parttime werken. Quist begon na een carrière in de advocatuur, de Rechtspraak en het bedrijfsleven in 2015 haar eigen advocatenkantoor. Eerst werkte ze in haar eentje, in 2017 bundelde ze haar krachten met Nancy van Uitert. Sindsdien kwamen er alleen vrouwen bij, en dat zal nog wel even zo blijven: “Mannen staan niet direct te popelen om tussen allemaal vrouwen te werken.”
Quist begon haar eigen kantoor nadat ze was bevallen van haar zoon, nu tien jaar oud. “Ik had eerst niet eens door dat het bijzonder was,” blikt ze terug. “Ik kreeg wel vaak te horen: ‘Wat goed dat je dit doet, een eigen kantoor combineren met een kind. Hard werken’. Maar dat was gewoon mijn houding.” Ze is zelf soms nog verbaasd dat ze alleen vrouwelijke collega’s heeft. “Op vrouwenteams rust toch het stigma van het kippenhok. Als je mij tien jaar geleden had gezegd dat ik met negen andere vrouwen op kantoor zou zitten, had ik je voor gek verklaard.”
Stereotyperingen
Er bestaan legio stereotyperingen over het verschil tussen mannenteams en vrouwenteams. Zoals: In mannenteams zie je kameraadschap, doelgerichtheid, weinig ‘waarom-vragen’ en weinig emoties. Vrouwenteams zijn juist wel gericht op emotie en gevoel, zorgvuldigheid en perfectionisme. Conflicten spelen er langer en gaan meer ondergronds. Vrouwenteams zijn van nature wat meer naar binnen gericht, mannenteams wat meer naar buiten. Et cetera.
Quist kan niet zoveel met dergelijke clichés. Ze kent wel het vooroordeel dat vrouwen meer met randzaken bezig zijn. “Bij ons niet. Natuurlijk zijn hier ook kantoorgenoten geweest die dreigden de richting van roddel, achterklap en geniep op te gaan, maar daar hebben we korte metten mee gemaakt. Mijn compagnon Nancy van Uitert en ik zijn daar allergisch voor. We hebben geen zin in dat gedoe.”
Vrouwen kunnen door zwangerschap en bevalling even uit de running zijn, en dus minder inzetbaar. Quist relativeert dat: “Ik zie dat anders. Ik heb zelf dit kantoor opgebouwd toen mijn zoon een baby’tje was. Je kunt enkele maanden na een bevalling gewoon werken. Bovendien draait het leven niet alleen om werk, het krijgen van kinderen hoort erbij. Natuurlijk zijn er risico’s. Een kind kan aan de lopende band ziek zijn, ’s nachts wakker blijven. Uiteindelijk kijk je als werkgever naar het resultaat onderaan de streep, en als dat goed is, wat maakt het mij dan uit wanneer iemand werkt? En als je kind koorts heeft, en je wil een dag thuiswerken, dan vind ik dat prima. Daarmee creëer ik een sfeer voor blije medewerksters. Het vraagt flexibiliteit want iemand moet ’s middags soms eerder stoppen. Maar dat haal je ’s avonds in als je kindje ligt te slapen. Dat zijn allemaal dingen waar we hier rekening mee houden, omdat ik ook weet dat die vrouw, als het moet, op andere tijden bereikbaar is. Als jij een fijne werkomgeving creëert, is de kans groot dat mensen blijven, wat belangrijk is een tijd dat het moeilijk is om goede krachten te vinden. Ik heb een vrouw aangenomen die zwanger was, eentje die net was bevallen en een contract verlengd tijdens het zwangerschapsverlof van een andere medewerkster. Ook hun kinderen worden groot, ook bij hun wordt het makkelijker. En hoe fijn is het dan dat zij hier nog steeds werken en dat ik een goede advocaat aan ze heb?”
Piketdienst
Als een advocaat een zaterdag met haar gezin moet missen omdat ze bijvoorbeeld piketdienst moet draaien, kan ze dat de week erna bij Van Uitert & Quist Advocaten compenseren zodat ze de verloren tijd met haar gezin kan inhalen. Overwerken helemaal uitsluiten binnen de advocatuur gaat niet. “In de advocatuur zul je nooit alleen tussen negen en vijf kunnen werken. Maar het hoeft niet de norm te zijn. Vroeger was het gaaf om ‘stuk’ te gaan, tot diep in de nacht keihard te werken. Ik vind het niet oké dat je gedurende een lange periode veel avonden en nachten werkt want dan gaat er overdag iets mis. Mensen houden dat maar een aantal jaren vol.”
Als een kantoorgenoot minder wil werken, wordt natuurlijk wel gekeken hoe ze haar praktijk dan kan uitoefenen. “We maken daar goede afspraken over aan de voorkant. Maar als we daar rigide in zijn, gaat die vrouw dat niet trekken: ze heeft ook een man en kinderen, en dat moet ze kunnen combineren met haar carrière. Als ik dat niet faciliteer, gaat ze waarschijnlijk weg, en dan ben ik een heel goede advocate kwijt.”
Quist ziet in de advocatuur nog te vaak dat kantoren mooie woorden hebben over work-life balance, terwijl de praktijk bitter tegenvalt. “Als ik hoor hoe er soms wordt gereageerd op een zwangerschap… Je moet accepteren dat je werknemer in een bepaalde levensfase meer flexibiliteit nodig heeft. Een partner moet niet teleurgesteld zijn als een medewerkster zegt dat ze zwanger is. Een man kan ook ouderschapsverlof opnemen. Als werkgever is het soms lastig om alles te managen, maar dat hoort erbij.”
Zakelijke cliënten
Van Uitert & Quist Advocaten beoefent naast het personen- en familierecht, erfrecht en strafrecht ook het ondernemingsrecht en bedient dus ook de ‘harde’ zakelijke cliënten. “Zeker, wij zijn ook zakelijk en kunnen ook hard zijn. We zitten hier niet voor de gezelligheid, maar om ons werk goed te doen.” Op de vraag of ze zich als vrouwenkantoor profileren, antwoordt Quist: “Er staan tien vrouwen op de website. Dus ja. Maar het zijn wel tien totaal verschillende vrouwen. Dat maakt het zo leuk, daar ben ik trots op. Wij doen niet onder voor welke man dan ook. Misschien zijn we anders dan andere kantoren omdat we de ruimte bieden om er ook te zijn voor het thuisfront. En ja, we hebben op kantoor een geurstokje of een bloemetje staan, iets waar mannen minder mee bezig zijn.” De cliënten zijn in elk geval positief. “Ze vinden het leuk. Ik heb nog nooit gemerkt dat cliënten wegblijven omdat hier alleen vrouwen werken. Ik denk eerder dat het een plus is. Mensen zien dat we er echt voor gaan.”
En als zich een geschikte mannelijke sollicitant meldt? “Als het een topper is die in het team past en ook het benodigde DNA heeft, waarom niet? Het is geen must om een vrouwenkantoor te zijn.”
Een van de advocaten van Van Uitert & Quist Advocaten is Marie-José Stoffijn, met als specialisatie strafrecht en jeugd- en familierecht. “Mijn vorige kantoor wilde stoppen met jeugdrecht en strafrecht,” vertelt ze. “Daarom zocht ik een ander kantoor, dat bij mijn gevoel paste. Op basis van de website, hoe de advocaten hier in het leven en in het werk staan, heb ik een e-mail gestuurd naar Van Uitert & Quist, en binnen twee uur had ik Tatiana aan de lijn.”
Bevallingsverlof
Dat Stoffijn toen nog zeven weken bevallingsverlof had was geen beletsel. “Ik heb direct gemeld dat ik er gebruik van wilde maken. Ik wilde in de eerste fase een dag per week opnemen, omdat mijn jongste nog erg klein is. Dat was allemaal bespreekbaar: ‘Zeg maar welke dagen je vrij wilt, dan zorgen wij dat er altijd bezetting is op kantoor.’ Dat heeft nooit gezorgd voor heel grote problemen.”
Toch kunnen agenda’s roet in het eten gooien: “Er zijn rechtbanken die hardnekkig zittingen inplannen op mijn mamadag. Dan kijken we of we dat intern kunnen regelen, anders los ik het thuis op. Dat is tot nu toe altijd gelukt.”
Het kantoor houdt echt rekening met de medewerkers, zegt Stoffijn. “Onze jongste heeft bijna een jaar ’s nachts niet geslapen wegens een oorontsteking. Tatiana’s kind heeft daar ook last van gehad, zij is mijn kinderziektenvraagbaak, en ze gaf heel nuttig advies. Ik kon bij de operatie zijn, de vervolgonderzoeken, naar het consultatiebureau: geen probleem. Da’s allemaal prima: als we ons werk maar af hebben.”
En, bevalt het, alleen vrouwelijke collega’s? “Ik kom van gemengde kantoren. Je kent de vooroordelen, maar tijdens het eerste gesprek met Tatiana en Nancy merk je dat hier geen roddeltantes werken. Bij sommige kantoren is het verplicht dat je dingen samen doet. We geven elkaar de ruimte. Als we niet samen willen lunchen, hoeft dat niet. We lopen wel bij elkaar binnen om te overleggen.”
Aan het werk stellen vrouwelijke en mannelijke advocaten dezelfde eisen, meent Stoffijn. “Maar de eisen aan het kantoor verschillen. Je zoekt als vrouw meer begrip. Als mijn kind 390 C koorts heeft, belt het kinderdagverblijf mij als eerste. En dan wil ik naar huis kunnen.”
Vrouwenquotum
Van Uitert & Quist werkt niet vanuit feministisch oogpunt of om het aantal vrouwen in de advocatuur omhoog te brengen. Dat laatste is ook niet heel relevant meer omdat vrouwen slechts licht in de minderheid zijn binnen de balie: 46 procent van de advocaten is vrouw (cijfers 1 januari 2023).
Het aandeel van vrouwen in topfuncties is, op basis van de wet Ingroeiquotum en streefcijfers, wel een heet hangijzer binnen de grotere advocatenkantoren. Deze wet, ook bekend als het ‘vrouwenquotum’, kent naast een verplicht ingroeiquotum voor de ongeveer honderd beursgenoteerde bedrijven in Nederland, ook een streefcijferregeling en een transparantieverplichting voor de 5.000 ‘grote’ vennootschappen in Nederland.
Voor een bedrijf van de omvang van Van Uitert & Quist gelden die eisen niet. Hoe dan ook voldoet het Waalwijkse kantoor ruimschoots aan het vrouwenquotum.
