Ronkende woorden in het persbericht van het ministerie van Justitie en Veiligheid over Prinsjesdag: er wordt blijvend ingezet op een ‘veilige en weerbare’ samenleving. En ‘er wordt structureel geïnvesteerd om Nederland veilig en rechtvaardig te houden’, in het terugdringen van het capaciteitstekort binnen het (jeugd)strafrecht en de toegang tot het recht.
Veiligheid
Vooral de nationale veiligheid krijgt prioriteit. Vanwege de ontwikkelingen in binnen- en buitenland en militaire dreigingen tegen de nationale veiligheid, is er vanaf 2027 voor weerbaarheid een bedrag beschikbaar dat vanaf 2030 oploopt naar € 70 miljoen structureel. Het demissionaire kabinet-Schoof wil dat de weerbaarheid van overheden, bedrijven en burgers omhoog gaat, zodat de samenleving ook bij uitzonderlijke situaties kan blijven functioneren. Voor 2026 komt daar aanvullend € 25 miljoen voor vrij ‘omdat weerbaarheid niet wacht tot 2027’. De focus ligt op regionale en lokale weerbaarheid. Veel geld zal gaan naar noodsteunpunten en de publiekscampagne Denk Vooruit.
Gevangenissen
Het ministerie erkent dat zonder maatregelen de bestaande tekorten in het gevangeniswezen toenemen. Daarom wordt er voor de huisvestingsproblematiek bij de Dienst Justitiële inrichten (DJI) vanaf 2028 € 35 miljoen vrijgemaakt. Vanaf 2031 is dit structureel € 50 miljoen. Dit is onder andere bestemd voor de opening van de Justitiële Jeugdinrichting (JJI) in Harreveld (gemeente Oost Gelre, Gelderland). De verwachting is dat deze inrichting in 2027 gefaseerd in gebruik kan worden genomen. Hier zullen zeventig plaatsen beschikbaar komen. Jongeren die nu door capaciteitstekorten noodgedwongen in een reguliere gevangenis zitten, kunnen straks terecht in een JJI. Op deze manier komen er ook weer cellen vrij voor andere veroordeelden, verwacht het ministerie. Geld voor het gevangeniswezen komt deels uit het NSC-potje voor het Constitutioneel hof. Daar blijft niets van over nu NSC uit het demissionair kabinet is gestapt, meldt BNR Radio. GroenLinks-PvdA, D66 en SP hadden daar al eerder voor gepleit.
Sociale advocatuur
Het ministerie ziet ook in dat de sociaal advocaten onder druk staat door vergrijzing en uitstroom. Daarom wordt vanaf 2027 structureel € 30 miljoen extra geïnvesteerd om de sociale advocatuur te versterken. Dat was al bekend en het werd toen omschreven als een ‘sigaar uit eigen doos’. Volgend jaar wordt € 15 miljoen ingezet om puntenaantallen aan te passen die sociaal advocaten voor zaken krijgen. Ook de toeslagen en het basistarief per punt worden verhoogd, evenals de reiskostenvergoeding voor mediators.
Rechtspraak
Naast investeringen in de sociale advocatuur wordt € 50 miljoen extra geïnvesteerd in de rechtspraak. Dit geld gaat onder andere naar familie- en jeugdrecht: meer zittingstijd voor familie- en jeugdzaken, het standaard horen van kinderen vanaf 8 jaar, de inzet van pedagogisch medewerkers en het onderbrengen van opeenvolgende zaken van een gezin bij dezelfde jeugdrechter.
Iets meer
In de rijksbegroting voor 2025 was 18,3 miljard gereserveerd voor justitie. De grootste hap (8,2 miljard) ging naar de politie. Dit jaar meldt de korpsleiding dat er een gat dreigt van 86 miljoen. De justitiebegroting is daarmee fors minder vergeleken met 2024: toen ging het om iets meer dan 24 miljard. In 2026 krijgt justitie 271 miljoen meer dan in 2025.
