Goed nieuws in crisistijd: de maatregelen tegen het coronavirus maken in de samenleving veel gevoelens van saamhorigheid en naastenliefde los. Ook advocaten van NautaDutilh, Penrose, Hogan Lovells, Van Dijk Advocatenkantoor en Baker McKenzie dragen hun steentje bij, net als andere juristen. Zo zien we dat er ineens gratis juridisch advies is voor zzp’ers, mkb’ers, zorginstellingen, bedrijven in de horeca en particulieren.
“We zaten elkaar tijdens de virtuele kantoorvergadering op maandag 16 maart aan te kijken,” zegt advocaat-partner Lukas Witsenburg (Penrose advocaten, Amsterdam), “En we zeiden: ‘de crisis van 2008 was slechts een oefening’ .” Het was de dag dat Nederland grotendeels op slot ging. “We realiseerden ons dat de overheidsmaatregelen desastreuze effecten hebben op de samenleving. Ondernemers moeten hun bedrijf opdoeken dat ze gedurende vele jaren hebben opgebouwd.”
Dus ja, dat grijpt aan. “We wilden iets bijdragen, op welke manier dan ook,” vervolgt Witsenburg. Een van zijn collega’s kwam met het idee voor een hulplijn, die binnen een week operationeel was. “Het is een aparte telefoonlijn, maar de meeste mensen bellen gewoon het algemene nummer of een rechtstreeks nummer van een advocaat.”
Onbetaalde facturen
Het nieuws van de pro bono service verspreidde zich razendsnel. Al gauw belden er dagelijks ondernemers die het moeten hebben van menselijk contact: horecaondernemers, trainingsbureaus, andere contactberoepen. Maar ook verhuurders die zich afvragen of ze moeten innen. Onderhuurders die niet kunnen betalen. Huurders die willen weten of ze de huur mogen opschorten. En zzp’ers die zich afvragen hoe ze hun onbetaalde facturen kunnen innen. Want corona wordt soms als oneigenlijk argument wordt om niet te betalen.
Toen later de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) van kracht werd, gingen veel vragen daarover. Omdat de NOW-regeling in het Nederlands is, hebben veel Engelssprekende mensen uit de tech sector er moeite mee. “En er zijn ook mensen die formulierenvrees hebben, die niet weten of ze op vragen ja of nee moeten antwoorden.” Penrose krijgt 4 tot 8 telefoontjes per dag via de gratis service.
Voor Joke Bodewits, advocaat van Hogan Lovells, was het vanzelfsprekend dat het kantoor ook zijn steentje zou bijdragen. “Heel eenvoudig, good citizinship is een van de kernwaarden van Hogan Lovells,” zegt Bodewits die als advocaat-partner is verbonden aan de sectie privacy en cybersecurity. Alle advocaten van het internationale kantoor worden geacht 25 uur per jaar of meer te besteden aan pro bono werk.
Gijzelsoftware
Hogan Lovells helpt de maatschappij door 100 gratis juridisch advies ter beschikking te stellen aan zorginstellingen, zodat ze digitale aanvallen met bijvoorbeeld gijzelsoftware en phishing kunnen pareren. “Ik heb diep respect voor alle mensen die bezig zijn met het bestrijden van deze crisis,” zegt Bodewits. Zelf kan ik die zorg niet aanbieden. Maar ik kan wel mijn kennis en kunde inzetten om de zorg te beschermen tegen criminele hackers die proberen geld te verdienen over de rug van zorginstellingen. Als wij kunnen voorkomen dat de instellingen hun kostbare tijd en middelen moeten steken in de strijd tegen cybercrime, dan doen we dat graag.”
Daartoe sloot Hogan Lovells zich aan bij Wijhelpenziekenhuizen.nl, een samenwerkingsverband van cybersecuritybedrijven die gratis de zorgsector helpen. Deelnemers van Z-Cert, een cyberorganisatie in de zorg, kunnen digitale incidenten melden. Wijhelpenziekenhuizen.nl werkt voor alle instellingen in de zorg: ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen, artsen en artsenpraktijken, onderzoekslaboratoria en zorggerelateerde toeleveranciers.
Een aantal instellingen, over de hele breedte van de zorgsector, heeft zich gemeld voor juridisch advies. Dan gaat het om malware-incidenten en datalekken. Bodewits: “Afhankelijk van de vraag worden ze ofwel door ons geholpen of door de technische experts die ook zijn aangesloten bij het platform.”
Huurcontract
NautaDutilh ziet dat mkb-ondernemers en zzp’ers in deze crisistijd weinig tijd hebben voor juridische vragen. “Ze hebben heel wat andere zaken aan hun hoofd,” constateert managing partner Petra Zijp. Daarom startte NautaDutilh op 2 april met kosteloos juridisch advies over vragen rond Covid 19. “De meeste vragenstellers willen weten of ze in aanmerking komen voor overheidssteun,” vertelt Zijp. “Anderen vragen bijvoorbeeld of een huurcontract kan worden opgezegd, of er sprake is van overmacht onder een commercieel contract, en of de werkgever je kan verplichten om vakantiedagen op te nemen.”
Het advocatenkantoor heeft tot nu toe vijftien vragen beantwoord. “Hopelijk volgen er nog meer, we zijn nog bezig om het initiatief breder bekend te maken bij kleine ondernemers en zpp’ers zodat ze ons weten te vinden.”
Studentenplatform
Rechtenstudenten springen via het platform Juridisch advies x Covid 19 in de bres voor kleine ondernemers en werknemers. Het is een initiatief van rechtenstudent Anne Coppelmans (21), die studeert aan de Universiteit van Maastricht. “Andere mensen helpen door boodschappen te doen, of op te passen,” zegt Coppelmans. “Het geven van juridische tips geven is mijn manier om te helpen. Kleine ondernemers hebben op dit moment weinig geld voor juridisch advies.”
Het platform is nu een maand in de lucht. De 35 aangesloten studenten hebben tot nu toe 95 vragen beantwoord. “Het gaat vooral om vragen van ondernemers die niet onder de regelingen vallen,” legt Coppelmans uit. “Ook van werknemers die willen weten of de werkgever hun kan verplichten vakantiedagen op te nemen, en of een ontslag terecht is.”
Om de kwaliteit te garanderen, wordt elk advies gecontroleerd door een andere student. Op slechts één vraag moesten de studenten het antwoord schuldig blijven, omdat die deels betrekking had op Belgisch recht.
Boodschappen doen
Een heel bijzondere actie komt uit de koker van de advocaat Christian van Dijk (Van Dijk Advocatenkantoor, Utrecht). Hij liet op Twitter weten graag iets te doen voor mensen die door de crisis in de penarie zitten: boodschappen doen, bijvoorbeeld, of eten delen. Het leverde hem niet alleen de online-bijnaam ‘knuffeladvocaat’ op, maar ook tal van hulpvragen van mensen uit het hele land. “Dat gaat meestal om voedselhulp,” zegt Van Dijk. Er komen ook vragen over uitkeringen en arbeidsgeschillen.
Samen met twee anderen uit zijn netwerk, marketeer Robbert Zantinge en commercieel directeur Dragan Kalkan (Avans), probeert hij iedereen zo goed mogelijk te helpen. “We regelen onder meer etensboxen en in bepaalde gevallen kopen en bezorgen we zelf boodschappen.”
“De actie is bedoeld om medeleven te tonen aan mensen die op dit moment in zwaar weer zitten,” licht Van Dijk toe. “Als iemand net buiten de boot valt omdat hij iets te veel verdient en daardoor geen hulp van de voedselbank kan krijgen, dan wil ik hulp bieden.”
De meest schrijnende situatie tot nu toe? “Dat is het verhaal van een Nederlands gezin dat over de grens in Duitsland woont. De man zorgt al jaren voor zijn zieke vrouw, zijn dochter is overleden en zijn autistische zoon werd ook ziek. Het gezin wilde terug naar Nederland, er was zelfs al een huisje gevonden en opgeknapt. Maar Nederland weigerde de uitkering en Duitsland had de uitkering stopgezet.” Robbert Zantinge heeft boodschappen laten afleveren, en die zijn aangevuld door een Duitse supermarkt. “Het gezin was in tranen.”
Recruitment start-up
Ook de Nederlandse vestiging van Baker McKenzie steekt gratis de handen uit de mouwen voor de zorg. Het kantoor steunt de recruitment start-up voor vrijwilligers, zorgprofessionals en zorginstellingen RecruitRobin. In tijden van Corona heeft RecruitRobin een nieuw gratis platform voor de zorg opgericht: HoodHero. Het platform maakt ook donaties mogelijk, waarmee de vrijwilligers worden bedankt.
Baker McKenzie adviseert RecruitRobin pro bono op verschillende rechtsgebieden, van data privacy tot fiscaal recht en arbeidsrecht. “We werken sinds half maart samen aan HoodHero,” vertelt privacy & cybersecurity advisor Andre Walter van Baker McKenzie. “Het gaat onder andere om vraagstukken zoals de privacy- & cookieverklaring van HoodHero en het screenen van de website op toestemmingsverklaringen en het verwerken van persoonsgegevens.”
Bij het platform zijn 231 aanmeldingen binnengekomen van vrijwilligers en 32 van zorginstellingen. De eerste matches zijn al gemaakt en er wordt nu gewerkt aan het verder uitrollen van het platform. “Wij vinden dit een erg sympathiek initiatief van RecruitRobin en ondersteunen het van harte,” aldus Walter. “Ook al ben je geen zorgprofessional, het is toch mooi dat je een positieve rol kunt hebben te midden van deze crisis.”
Onbaatzuchtig weldoener
Advocaten kunnen zich op deze manier dus profileren als onbaatzuchtig weldoener, maar het kantoorimago en dus kantoorbelang speelt toch ook een rol? “Het kantoorbelang is inderdaad relevant,” antwoordt Lukas Witsenburg van Penrose. “Dat zit hem enerzijds in de behoefte aan teamspirit in de tijd dat iedereen vanuit huis moet werken, en anderzijds in de mogelijkheid om maatschappelijk relevant te zijn.”
Of het goed is voor het imago van het kantoor? “We zijn in de dagen voor de lancering gewaarschuwd voor de kanttekeningen bij dit plan,”zegt Witsenburg. “Maar nu het bericht positief wordt ontvangen, bereiken we wat we hebben beoogd: het verbindt ons als collega’s en verhoogt het gevoel van maatschappelijke relevantie.”
