Dat schrijft het FD. De tien grootste advocatenkantoren draaiden vorig jaar een gezamenlijke omzet van 1,3 miljard. Het onderzoek van het landelijk dekenberaad en het College van Toezicht van de Nederlandse Orde van Advocaten (CvT), dat toezicht houdt op de manier waarop de dekens toezicht houden op de advocaten, moet duidelijkheid geven over de vraag hoe “giftig” zoveel geld is voor de cultuur en integriteit binnen deze kantoren, zo schrijft het FD.
Toeval
Advocaten van verschillende grote kantoren kwamen in de afgelopen jaren meerdere keren negatief in het nieuws vanwege hun onderzoekswerk voor grote bedrijven zoals SBM Offshore, Strukton, Imtech en de NS. Daarnaast was er de miljoenenfraude door voormalig bestuursvoorzitter en notaris Frank Oranje bij Pels Rijcken, die jarenlang ongemerkt miljoenen euro’s kon verduisteren van cliënten van het kantoor van de landsadvocaat.
Toch is het toeval dat het onderzoek naar de cultuur en integriteit juist nu plaatsvindt, zegt Evert Jan Heinrichs in het FD. Heinrichs is de deken die belast is met het toezicht op de advocatuur in het arrondissement Amsterdam. “Het onderzoek was al gestart voor het fraudeschandaal bekend was. Wij hebben eerder al geconstateerd dat cultuur en integriteitsrisico’s in de commerciële advocatuur te weinig aandacht krijgen van de toezichthouders.”
Verkennend onderzoek
Het toezicht van de dekens richtte zich de afgelopen jaren vooral op de afhandeling van klachten en signalen over advocaten en de financiële huishouding van hun kantoren. Daarbij besteedden de dekens relatief veel tijd aan advocaten van kleinere kantoren en extra kwetsbare eenmanskantoren, zo bleek eerder uit het Werkplan 2020 van het College van Toezicht. Volgens Heinrichs gaat dat veranderen. Daarbij zal er mogelijk aandacht zijn voor vragen als wat commerciële druk betekent voor de onafhankelijkheid van advocaten en of de grote kantoren een veilige werkomgeving zijn voor hun medewerkers en of die zich vrij voelen tegenspraak te bieden. Heinrichs benadrukt daarbij dat het vooral om een verkennend onderzoek gaat. “Het rapport moet straks helpen het toezicht op de commerciële kantoren handen en voeten te geven. Welke integriteitskwesties willen we dan agenderen?”
Conflicterende belangen
In het Werkplan 2020 van het CvT was al te lezen dat de dekens zich meer moeten gaan bezighouden met de integriteit van grote kantoren, ondermijning en het bestrijden van witwassen. “Van belang is om daarnaast ook oog te hebben voor andersoortige risico’s die zich op grotere kantoren kunnen voordoen”, zo schrijft het CvT in dat Werkplan. “Daar spelen deels andere belangen en beheersvraagstukken die evenzeer voor het toezicht relevant zijn, zoals bijvoorbeeld conflicterende belangen.”
Aanknopingspunten
Heinrichs ziet bij het onderzoek, waarvan de precieze publicatiedatum nog onbekend is, aanknopingspunten in de accountancy. Die sector kampte in het vorige decennium met verschillende schandalen, waaronder de derivatenaffaire bij woningcorporatie Vestia. De betrokken accountants kregen mede de schuld van het drama, omdat zij onvoldoende controle uitoefenden. In het maatschappelijke debat erover ging het onder meer om de vraag of accountants zich teveel laten leiden door het grote geld en te weinig door hun rol als hoeders van het economisch verkeer.
