De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) heeft geschokt gereageerd op het bericht dat voormalig notaris Frank Oranje, ex-bestuursvoorzitter van Pels Rijcken, fraude heeft gepleegd. De KNB vindt het ‘onbestaanbaar en onbegrijpelijk’ dat notarissen geld onttrekken aan hun derdengeldenrekening. “Onbestaanbaar, omdat fraude het onwrikbare vertrouwen dat mensen moeten hebben in een notaris ernstig beschadigt. Onbegrijpelijk, omdat fraude zoals deze hoe dan ook vroeg of laat uitkomt.”
De KNB vindt dat notarissen die geld verduisteren van hun derdenrekening niet thuishoren in het notariaat en door de tuchtrechter uit hun ambt gezet moeten worden. Voor Oranje is dat te laat: snel na de ontdekking van de fraude maakte hij drie maanden geleden, op 58-jarige leeftijd, een einde aan zijn leven.
Strafrechtelijk onderzoek
Ook Pels Rijcken is ‘geschokt’ door het gedrag van Oranje, maar ziet zichzelf vooral als slachtoffer. Al in september 2020 is Pels Rijcken door het Openbaar Ministerie geïnformeerd dat Frank Oranje (bestuursvoorzitter sinds 2018) strafrechtelijk werd onderzocht. De FIOD begon dat onderzoek al in 2019. Oranje legde zijn functies onmiddellijk neer, hem werd toegang tot kantoor en systemen ontzegd en hij werd geschorst. Pels Rijcken benadrukt dat het als kantoor nadrukkelijk geen verdachte is, ook niet dat er aanwijzingen zijn dat andere medewerkers van Pels Rijcken bij deze fraudezaak zijn betrokken.
Aangifte
Het kantoor deed zelf ook aangifte tegen Oranje, en liet een extern onderzoek instellen door Deloitte Forensic & Dispute Services. Daaruit bleek al snel dat sprake was van fraude, waarover Oranje aan zijn kantoor geen uitleg heeft willen geven. Hij werkte meer dan 25 jaar bij Pels Rijcken, en werd in 1996 partner. Het in memoriam, dat het kantoor destijds op de site plaatste, is niet meer te raadplegen. Daarin stond nog: “Wij zullen zijn warme persoonlijkheid, scherpe geest, zorgzaamheid en grote gevoel voor humor missen.”
Substantiële bedragen
Nu het eigen onderzoek is afgerond, is duidelijk dat Oranje substantiële bedragen (‘miljoenen’) via omwegen naar privérekeningen heeft gesluisd. Dat gebeurde over ‘vele jaren’. De fraude heeft betrekking op derdengeldenrekeningen in drie reeds gesloten ondernemingsrechtelijke dossiers die door Oranje als escrow-agent werden beheerd. Pels Rijcken in een bericht op hun website: “Hij heeft deze overboekingen door geraffineerd frauduleus handelen, waaronder valse documenten, een regulier voorkomen gegeven waardoor dit bij kantoor en bij de rechthebbenden op de gelden onopgemerkt is gebleven.” Om elk risico op dergelijke misleiding in de toekomst uit te sluiten zijn de interne beheersmaatregelen daarop aangescherpt in overleg met Deloitte.
Schadevergoeding
De onttrokken gelden zijn direct na de eerste onderzoeksbevindingen aangezuiverd en er wordt voor gezorgd dat de gelden snel alsnog de rechthebbenden bereiken, aldus Pels Rijcken. “Met de executeur-testamentair van de nalatenschap (advocaat Jurjen Lemstra, ex-Pels Rijcken) vindt constructief overleg plaats over vergoeding van de door Pels Rijcken geleden schade.”
In opdracht van de minister van Justitie en Veiligheid heeft Houthoff de notariële werkzaamheden die Pels Rijcken voor het rijk heeft verricht, tegen het licht gehouden. Volgens Grapperhaus zijn daarbij geen misstanden ontdekt, meldt het FD.
Integer ondernemen
Toen de sectie ondernemingsrecht van Pels Rijcken in 2017 25 jaar bestond, zei Frank Oranje tijdens een symposium gewijd aan integer ondernemen: “Onze cliënten moeten niet alleen leven naar de letter van de wet. Het gaat om meer, bijvoorbeeld het rekening houden met de maatschappelijke context. (…) Dat laat zien hoe belangrijk integer ondernemen is. Niet alleen omdat het business kost als je geen rekening houdt met andere zaken dan het contract, maar je ziet ook dat de maatschappij en ook mensen binnen de organisatie het belangrijk vinden dat je integer handelt.”
Die houding kwam volgens Oranje vanuit het ‘moreel kompas van Pels Rijcken’. “We zitten als landsadvocaat sterk in de publieke sector. Iedereen kijkt mee. Integer ondernemen betekent dat je af en toe nee moet durven zeggen, bijvoorbeeld tegen bedrijven die vragen hoe zij belasting moeten ontwijken.”
