De Klare Taalbokaal 2022-2023 van de Rechtspraak is uitgereikt in de rechtbank Oost-Brabant. De prijs, ingesteld om te bevorderen dat rechters begrijpelijke taal gebruiken in hun uitspraken, ging deze keer naar kinderrechter Bianca Serno en gerechtsjurist Demy Beimans. Hun uitspraak over de omgangsregeling van een kind met zijn vader is kraakhelder en staat als een huis, zo oordeelde de jury.
Brief
Het kind van gescheiden ouders schreef de rechter dat hij niet meer – of nog maar een paar keer per jaar – naar zijn vader wilde omdat die vaak schreeuwde en hem kleineerde. De rechter wees dat verzoek af nadat een gesprek met de ouders en de Raad voor de Kinderbescherming duidelijk had gemaakt dat de relatie tussen vader en moeder heel slecht was. Als de moeder het kind wegbracht, belde ze aan en ging meteen weer in de auto zitten. “De rechter denkt dat de slechte relatie tussen zijn ouders het voor hem heel moeilijk maakt om een fijn contact met zijn vader te hebben”, staat in de uitspraak. “De vader is daar ook heel gefrustreerd over, waardoor hij misschien sneller boos wordt.”
Oplossing
De oplossing zat volgens de rechter niet in het verbreken van het contact, maar in het verbeteren van de relaties, vooral tussen de ouders. “Als er bij vader dingen gebeuren die niet fijn zijn dan moeten die uitgepraat worden, eventueel met een hulpverlener erbij. Wat ook heel belangrijk is, is dat het kind voelt dat hij het van zijn moeder fijn mag hebben bij zijn vader. Daar hoort bijvoorbeeld bij dat de moeder hem netjes bij de deur ophaalt en dat de ouders elkaar dan begroeten. De rechter hoopt dat het de ouders uiteindelijk zal lukken om op een normalere manier met elkaar om te gaan, want dat is het enige dat de situatie voor het kind op de lange termijn kan verbeteren.”
Niet betuttelend
De jury vindt dat deze uitspraak de Klare Taalbokaal verdient omdat hij helemaal in begrijpelijke taal is geschreven, zonder dat de rechter en gerechtsjurist een betuttelende toon aanslaan of vervallen in Jip-en-Janneke-taal met heel korte zinnen. “Zij hebben een goede balans gevonden tussen zakelijkheid en lezersgerichtheid, en juridische termen worden meteen uitgelegd. De boodschap is daardoor voor het kind en de ouders heel duidelijk.”
Zesde bokaal
Het was gisteren de zesde keer dat de bokaal werd uitgereikt. Rechtspraakmedewerkers sturen daarvoor uitspraken in waarvan ze vinden dat ze uitblinken in duidelijkheid. Een telkens wisselende jury – dit jaar onder voorzitterschap van hoogleraar wetenschapscommunicatie Ionica Smeets – beoordeelt de genomineerde uitspraken op taalgebruik, opbouw en communicatieve kracht.
De jury merkt op dat online nieuwsmedia in hun berichtgeving steeds vaker een link naar uitspraken plaatsen. “Ook via andere kanalen, zoals sociale media, delen mensen uitspraken. Hoe toegankelijker en begrijpelijker de teksten van onze uitspraken zijn, hoe eerder iemand geneigd zal zijn ook daadwerkelijk op zo’n link te klikken en de uitspraak te lezen.”
Transparant
Burgers hebben recht op een uitspraak die ze kunnen begrijpen, schrijft de jury. “Als beslissingen van rechters meteen duidelijk zijn, neemt het risico af dat ze verkeerd worden uitgelegd of niet worden geaccepteerd. De Rechtspraak wil transparant en toegankelijk zijn en zet zich al jaren in om begrijpelijk taalgebruik te bevorderen.”
Rechters en gerechtsjuristen, die van oudsher gewend zijn om hun oordeel zo te verwoorden dat juristen ermee uit de voeten kunnen, moeten daarvoor een flinke vertaalslag maken. “Dat is veel werk, maar ook erg belangrijk, zeggen rechter Serno en gerechtsjurist Beimans. “Zeker als een kind zelf om een beslissing van de rechter vraagt. Dan is er al heel veel gebeurd en moet je echt duidelijk uitleggen waarom je het verzoek – zoals in dit geval – afwijst. Anders denkt het kind ook nog dat er niet naar hem is geluisterd.” De rechtbank schrijft daarom standaard kindvriendelijke uitspraken in dergelijke zaken.
De vorige Klare Taalbokaal, over de jaren 2020-2021, werd twee jaar geleden gewonnen door bestuursrechter Koen de Meulder en gerechtsjurist Marianne van der Knijff van de rechtbank Midden-Nederland.
