Wat zijn valkuilen voor internationaal georiënteerde ondernemingsrechtjuristen?
“De rechtswetenschap is een op taal gebaseerde wetenschap en elk rechtssysteem kent zijn eigen terminologie. Een contract dat in het Nederlands is opgesteld kun je daarom niet zonder meer vertalen naar het Engels, of omgekeerd. In bepaalde rechtsgebieden zoals bij mergers and acquisitions of internationale koopovereenkomsten, wordt over het algemeen alles in het Engels opgesteld. Dan moet je als jurist de juiste terminologie onder de knie hebben.
Verschillende internationaal georiënteerde bedrijven hebben hun hoofdkantoor in Nederland. Sinds de Brexit neemt dat aantal zelfs toe. Bij deze bedrijven zijn juristen in dienst die wellicht redelijk Nederlands spreken, maar ze missen de kennis van het Nederlandse recht omdat ze hun juridische opleiding elders hebben gevolgd. Zij kennen daarom niet de exacte betekenis van typisch Nederlandse begrippen. Die kennis is wel relevant voor de juiste formulering van een contract.”
Kunt u voorbeelden noemen van specifieke Nederlandse juridische terminologie?
“Termen als ‘goede trouw’ of ‘redelijkheid en billijkheid’ zijn belangrijke termen in het Nederlandse recht. In andere rechtssystemen komen die termen niet als zodanig terug. Je zou kunnen zeggen dat ‘good faith‘ het Engelse equivalent is, maar dat begrip heeft niet exact dezelfde betekenis. Je moet hiervan dus goed op de hoogte zijn om te weten wat je in een contract moet regelen.
Overigens is een kenmerk van Nederlandse contracten dat ze over het algemeen vrij kort zijn. In Nederland is veel in het Burgerlijk Wetboek geregeld, waardoor juristen vaak kunnen volstaan met een verwijzing naar het BW. Het Verenigd Koninkrijk en ook Amerika kent een dergelijk wetboek niet. Zij werken met een case-law-systeem, gebaseerd op individuele gevallen. Engelse en Amerikaanse juristen zijn daardoor gewend om zoveel mogelijk te regelen in een contract. Daarom zijn door common law-juristen opgestelde contracten vaak lang.
Partijen zijn vrij om het rechtsstelsel te kiezen dat het beste bij de contractsituatie past. Dat is forum shopping en dat is toegestaan. Wat die keuze betreft, zie ik een verandering sinds de Brexit. Veel internationale geschillen werden tot voor kort door een Engelse rechter beslist, maar het lijkt erop dat sinds de Brexit steeds vaker voor de Nederlands rechter wordt gekozen. Door de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de EU kan het ten uitvoer leggen van een uitspraak van een Engelse rechter in een EU-land tot problemen leiden. Dat men nu een voorkeur lijkt te hebben voor het voorleggen van een geschil aan een Nederlandse rechter, komt doordat men hier over het algemeen goed Engels spreekt en Nederland bekendstaat als een liberaal land. Ook het van start gaan van het Netherlands Commercial Court (NCC) in 2019 lijkt hiertoe bij te dragen.”
Wat is uw favoriete onderwerp binnen het ondernemingsrecht?
“Dat is het contractenrecht, met name internationale koopovereenkomsten. Daarop is het Weens Koopverdrag van toepassing, een verdrag dat al sinds 1980 bestaat en nooit is gewijzigd. Een actuele ontwikkeling daarin is de vraag of het verdrag ook toereikend is op geschillen waarin digitalisering een rol speelt. Veertig jaar geleden waren er bijvoorbeeld nog geen goederen met digitale elementen. Maar een televisie is een smart-tv geworden, en een telefoon een smartphone. Als sprake is van non-conformiteit, het product voldoet bij de levering niet aan de eisen die de koper daaraan mocht stellen, dan heeft de koper recht op onder meer schadevergoeding. Met de digitalisering kan het nu zo zijn dat de smart-tv op het moment van levering voldoet, maar dat hij na een paar maanden op grond van een gebrekkige update niet meer werkt. Is dan sprake van non-conformiteit van de smart-tv? Dat zijn interessante vraagstukken. Voor zover mij bekend zijn hierover nog geen gepubliceerde uitspraken. Dat wil niet zeggen dat er niet al over is geprocedeerd. Maar partijen passen in geschillen over het Weens Koopverdrag vaak arbitrage toe en die zaken worden vertrouwelijk behandeld.
Overigens ben ik van mening dat hoewel het Weens Koopverdrag stamt uit 1980, het in de praktijk ook nu nog steeds goed toegepast kan worden. Voor die onderwerpen die het verdrag onvoldoende regelt, kunnen partijen aanvullende afspraken maken.”
Welke tip heeft u voor de internationaal opererende ondernemingsrechtjurist?
“Zorg ervoor dat je goed beslagen ten ijs komt en op de hoogte bent van de toepasselijke regelgeving en de impact daarvan op het contract. Probeer onderwerpen die mogelijk voor discussie vatbaar zijn omdat er internationaal gezien een verschillende betekenis aan kan worden toegekend, zo goed mogelijk uit te leggen in het contract. In procedures zie je vaak dat achteraf onenigheid bestaat over wat de eigenlijke bedoeling van een contractsbepaling was. Gaat het bijvoorbeeld om de in Nederland gebruikelijke term tekortkoming, maar stel je het contract in het Engels op, leg dan duidelijk uit in welke situaties sprake is van een tekortkoming. In het Company Law programme komt dit onderwerp nadrukkelijk terug in het onderdeel contractenrecht. Deze cursusreeks is onder meer gericht op ondernemingsrechtjuristen die vanuit Nederland internationale contracten in het Engels opstellen. Het Nederlandse recht staat centraal, maar het programma wordt volledig in het Engels aangeboden.”
Bekijk het overzicht met cursussen van het Company Law programme op cpo.nl/companylaw.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op verderdenken.nl.
