Uit de opbrengst van een faillissementsboedel moet ook het salaris van de curator worden betaald. Maar in een kwart van de gevallen is de boelopbrengst dermate laag dat de faillissementscurator niet (of slechts deels) wordt betaald – er is dan sprake van een ‘lege boedel’. Dat is onwenselijk, vinden de onderzoekers, zeker nu bij dit soort zaken met enige regelmaat sprake van is fraude of onregelmatigheden. Curatoren kunnen dit dan niet onderzoeken of aanpakken, waardoor de fraudeurs vrijuit gaan. De Hoge Raad en de insolventiepraktijk wezen al eerder op dit probleem, en dit bleek ook uit eerder onderzoek van het WODC.
Uurtarief
Het totale bedrag aan onbetaald gebleven salarissen bedraagt per jaar gemiddeld bijna 8 miljoen euro. Het basisuurtarief voor faillissementscuratoren staat op 267,05 euro. Gemiddeld (‘mediaan’) krijgen curatoren 279 euro per uur. Voor faillissementen waarin (een deel van) het salaris onbetaald is gebleven, komt dit gemiddelde uit op 168 euro per uur; voor faillissementen waarin het salaris volledig betaald wordt, is dit 305 euro per uur.
Twintig uur per faillissement
Curatoren inventariseren de bezittingen en schulden van een onderneming, maken een eerste inventarisatie van eventuele onregelmatigheden en onderhouden contact met bestuurders van de onderneming en het personeel. Gemiddeld kosten deze werkzaamheden per faillissement ongeveer twintig uur.
Drempel voor uitspreken faillissement
De onderzoekers doen een aantal aanbevelingen om het probleem rondom de financiering van curatoren op te lossen. Zo kan er een drempel komen voor het uitspreken van een faillissement. Door bij faillissementsaanvragen een kort, gestandaardiseerd globaal onderzoek te verrichten kan worden beoordeeld of een faillissement bij gebrek aan financiële middelen moet worden uitgesproken. Hierdoor hoeft niet meer iedere faillissementsaanvraag – ook al is voldaan aan de wettelijke criteria – worden toegewezen aan een curator. Het aantal lege boedel-faillissement zou dan moeten afnemen, zo verwachten de onderzoekers.
Gegarandeerde basisfinanciering
Ook een gegarandeerde basisfinanciering voor curatoren (van twintig uur per faillissement) kan een oplossing zijn. Deze financiering kan komen uit een fonds dat moet worden gevuld met beperkte bijdragen vanuit verschillende bronnen. De onderzoekers denken daarbij aan alle bedrijven (bij inschrijving in het handelsregister), zekerheidsgerechtigden (zoals hypotheekverstrekkers, banken en andere financiers) en de Belastingdienst bij het te gelde maken van goederen waarop zij voorrang hebben. Maar ook curatoren zelf zouden daaraan moeten bijdragen, om in aanmerking te komen voor benoemingen als faillissementscurator. Als vangnet moet de overheid dienen, vanuit de algemene middelen.
Fraudeonderzoek
Tot slot stellen de onderzoekers voor dat er betere financiële ondersteuning komt van curatoren bij fraudeonderzoek. Dit kan door de reikwijdte van de bestaande Garantstellingsregeling curatoren uit te breiden. Het helpt ook om de personele capaciteit bij het Fraudemeldpunt te versterken, zodat fraudemeldingen van curatoren aldaar kunnen worden opgepakt.
Lees hier het rapport De beloning van curatoren bij lege boedels.