Een rechter krijg je niet zomaar te zien en te spreken. Er zijn veel formele regels en andere drempels. Maar wat is nuttig en wat is overbodig en (hoe) moet het anders? Daarover konden juridische en niet-juridische studenten zich in hun essay buigen. Henk-Jan Vasquez uit Emmen, die een rechtenstudie volgt aan de Open Universiteit, won met zijn essay ‘Ivoren toren?!... ’
In zijn essay onderzoekt Vasquez wat nuttig en wat overbodig is met betrekking tot de zichtbaarheid en bereikbaarheid van de rechter. Daarbij pleit hij voor een commissie van deskundigen waar de rechter vrijwillig een beroep op kan doen om advies te vragen bij optredens buiten de rechtszaal, in het bijzonder als het gaat om optredens in de media. In zo’n commissie zou volgens hem een jurist, een psycholoog en een mediatrainer zitting moeten hebben. Nog beter zou volgens hem zijn dat mediatraining een vast onderdeel wordt in de studie Rechtsgeleerdheid met civiel effect.
Empathische rechter in toga
Vasquez concludeert dat rechtspraak zonder obstakels zowel gewenst als verwerpelijk is. “De rechter zal telkens de juiste balans moeten vinden tussen zichtbaarheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid enerzijds en onafhankelijkheid, onpartijdigheid en autoriteit anderzijds”, schrijft hij. “Zowel vanuit het perspectief van de rechter als vanuit het perspectief van de samenleving is het vinden van de juiste balans hierin van groot belang. De rechter wil immers feeling houden met de samenleving en de samenleving wil het oordeel van de rechter kunnen begrijpen. De juiste balans zal het vertrouwen in de rechtspraak verder bevorderen. De samenleving heeft geen baat bij de rechter in een ivoren toren, wel bij de empathische rechter in toga.”
Originele voorstellen
Juryleden Ashley Terlouw, hoogleraar rechtssociologie (Radboud Universiteit), Inge Wessels (voorzitter afdeling Bedrijfskunde en Rechten van de HANU), Rémy van Leest (rechterlijk lid gerechtsbestuur rechtbank Gelderland) en Henk van Gelder (onderzoeksjournalist De Gelderlander) zeggen in hun juryrapport: “Henk-Jan doet in zijn essay originele voorstellen om de obstakels tussen rechter en rechtzoekende te slechten. Daarbij geeft hij blijk van een grote mate van creativiteit en eigenheid. Henk-Jan illustreert zijn visie met concrete voorbeelden en weet ook te signaleren welke nieuwe vragen en dilemma’s zijn essay oproept.”
Prijs
Met zijn essay wint Vasquez de door hem gekozen stagedag bij de rechtbank Gelderland, een dagje mee met de rechtbankpresident, en 750 euro, dat beschikbaar is gesteld door de Stichting Legal Valley. Ook de nummers twee en drie mochten aangeven wat ze bij de rechtbank zouden willen doen; zij kozen voor de afdeling Personen- en familierecht en de rechter-commissaris die zich bezighoudt met faillissementen.
