‘TBS met Job Knoester’ moet een informatief en interactief theatercollege worden. Wat beoogt u met de voorstelling?
“Misverstanden over tbs wegnemen. Met AD-journalist Dennis Jansen en een oud-medewerker van een tbs-kliniek breng ik feiten, persoonlijke verhalen en de mogelijkheid rechtstreeks met ons in gesprek te gaan. We laten zien wat er gebeurt in een tbs-kliniek en wie de tbs’er is.”
‘Liever een ex-tbs’er als buurman dan een ex-gedetineerde’ is de ondertitel van de voorstelling. Legt u eens uit?
“We gaan de zaal prikkelen door vragen te stellen. Een daarvan is dat ze moeten kiezen wie ze als nieuwe buurman willen. Het wordt iemand die net vrij is na een moord te hebben gepleegd. Wie kiezen ze: een ex-tbs’er of een ex-gedetineerde? Doorgaans maken mensen de verkeerde keuze. Ik leg uit waarom dat zo is.”
Voelt het als een missie, begrip kweken voor tbs en tbs’ers?
“Het gaat verder dan begrip kweken. Het is uitleggen en laten zien waarom de maatschappij zuinig moet zijn op tbs. Het maakt ons land veiliger. Na tbs plegen mensen veel minder vaak ernstige delicten dan na kale gevangenisstraf.”
U werkt nu bijna dertig jaar als tbs-advocaat. Heeft u in die tijd veel zien veranderen?
“Mijn grootste teleurstelling is dat ik te weinig zie veranderen. Op dit moment zijn er ongeveer 250 tbs-passanten. Dat zijn mensen die in de gevangenis wachten op een plek in de tbs-kliniek. Hun straf zit er al lang op.
Tbs verstopt. Ieder jaar komen er meer tbs’ers bij dan dat mensen het systeem verlaten. Jaren geleden hadden we hetzelfde probleem. We hebben ernstig capaciteits- en personeelsproblemen. Tien jaar geleden zijn door toenmalig staatssecretaris Fred Teeven drie tbs-klinieken gesloten. Sinds 2017, het jaar dat Anne Faber werd vermoord, leggen rechters veel vaker tbs op dan de jaren daarvoor. De door- en uitstroom stokt.
Het tbs-systeem is zelf patiënt en lijdt aan een chronisch gebrek aan langetermijnvisie.”
Vaste gast bij het tv-programma Vandaag Inside, een podcast met collega Christian Kwint en nu het theater in; heeft u nog wel genoeg tijd voor uw cliënten?
“Ik heb juist meer tijd voor cliënten. Mijn vak is intensief en veeleisend. Daarom is het belangrijk dat ik andere activiteiten heb die mij energie geven en scherp houden. Vandaag Inside en theater doe ik ’s avonds. Ze zorgen ervoor dat ik in contact kom met andere meningen en opvattingen, die me anders laten nadenken. Deze activiteiten maken dat ik anders moet formuleren. Korter en eenvoudiger, niet voor de togadrager. Dat maakt me zelfs een betere advocaat voor cliënten. Bovendien heb ik altijd nevenactiviteiten gehad, zoals het voorzitterschap van de Vereniging van TBS-Advocaten, mijn werk voor het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen en het geven van onderwijs. Dat hoort bij mijn manier van werken.”
In een LinkedIn-post mopperde u afgelopen week op de Rechtspraak. U schreef dat veel rechtbanken in tbs-verlengingszaken pas na herhaaldelijke verzoeken van advocaten een last tot toevoeging afgeven, die nodig is om ervoor te zorgen dat een advocaat betaald krijgt voor zijn werk. Heeft de Rechtspraak al gereageerd?
“Mwoah, via social media kreeg ik een bericht dat het bij de gerechten onder de aandacht zou zijn gebracht.
Ik wacht af, maar ben sceptisch. De Rechtspraak is te veel een naar binnen gekeerde organisatie. Wel valt het op dat er binnen de Rechtspraak veel verschillen zijn. Kleinere rechtbanken zijn vaak veel meer benaderbaar.”
Wie of wat is uw bron van inspiratie?
“Dat is echt een mix. Mijn ouders hebben mij, via een aantal levenslessen, gezegend met veel zelfvertrouwen. Ze hielden mij voor dat iedereen kwaliteiten heeft en dat die vanzelf boven komen drijven. En dat je niet kunt falen als je je maar tot het uiterste inzet. Elke dag weer geven mijn vrouw en vijf kinderen aan de ene kant redenen om hard te willen werken en aan de andere kant de vrolijkheid en energie om dat te kunnen blijven doen.
Oud-advocaten Hans en Wim Anker waren mijn professionele inspiratiebronnen. De manier waarop zij de advocatuur hebben bedreven omarm ik nog steeds.”
Welke jurist verdient wat u betreft een compliment?
“Ybo Buruma door zijn boek: De onvoltooide rechtsstaat.”
Wat is uw guilty pleasure?
“Elke dag een glas champagne.”
Welk boek las u het laatst?
“Het boek van Michel van Egmond over Wim Kieft. Bijzondere man met een groot relativeringsvermogen.”
Welke bekende Nederlander zou u graag in het theater verwelkomen voor uw voorstelling?
“Wim Kieft. Hij heeft een boeiend levensverhaal, en heeft diepe dalen moeten overwinnen.”
Als u het voor het zeggen had, dan…?
“Zou het begrip ‘fair trial’ meer zijn dan een papieren tijger en zou de verdediging veel meer ruimte en recht moeten hebben voor en op bijvoorbeeld second opinions naar aanleiding van forensische rapportages.”
