LegalCrowd is een juridisch crowdfundingsplatform, waarop burgers en organisaties geld kunnen ophalen. Daarmee wordt een belangrijk en inmiddels een veelvoorkomend probleem opgelost: het geld dat bij de meeste burgers en organisaties ontbreekt voor het starten van juridische procedures. Het idee voor LegalCrowd ontstond tijdens het vrijwilligerswerk van beide oprichters bij de Rechtswinkel Amsterdam. “Wij zagen dat rechtswinkels in staat zijn om veel mensen te helpen. Rechtswinkels doen prachtig werk en krijgen een steeds grotere rol in een – niet altijd optimaal werkend – juridisch systeem. Sommige mensen die bij de rechtswinkels komen, worden doorverwezen naar een advocaat, bijvoorbeeld vanwege de complexiteit van de zaak. Die kunnen dan worden geholpen door de advocaat”, vertelt Gabriel Poltorak.
“Er zijn helaas toch nog veel mensen die niet worden geholpen, omdat ze hun advocaat niet kunnen betalen”, vervolgt hij. “Zelfs niet als ze een beetje gesubsidieerde rechtsbijstand ontvangen. Na doorverwijzing verliezen rechtswinkels deze groep mensen vaak uit het oog. En de sociale advocatuur heeft het al heel druk. Die sector heeft de afgelopen jaren veel bezuinigingen doorgemaakt. Het is voor advocaten al bijna onmogelijk om nog meer zaken op te pakken, laat staan pro deo.”
Wat is jullie missie?
Joost: “Onze missie is om te bereiken dat geld een minder grote rol speelt in de afweging om een rechtszaak te kunnen voeren, zeker als er een dringende maatschappelijke behoefte is aan de zaak. We lezen vaak dat de Nederlandse staat of grote organisaties een ‘advocatenleger’ op een zaak zetten. Dat komt doordat sommige partijen vrijwel onbeperkte financiële middelen hebben om aan rechtszaken te besteden. Dat leidt vaak tot een voorsprong in proceskansen. Daarnaast is onze missie om te stimuleren dat belangrijke maatschappelijke problemen via de juridische weg aangekaart kunnen worden, want dat is een heel effectieve manier. Hoe vervelend het misschien ook klinkt: bepaald gedrag wordt vaak pas echt aangepast als er een vonnis van de rechter ligt. We hebben bijvoorbeeld allemaal gezien wat de directe impact van de stikstofuitspraak is geweest, terwijl het probleem al jarenlang speelde.”
Meer dan een opdracht
“Onze samenwerking is voortgekomen uit een uit de hand gelopen opdracht voor het mastervak Justice Entrepreneurship”, vertelt Joost Jansen over de samenwerking met Gabriel Poltorak. “Tot die tijd had ik nog niemand meegemaakt die studieopdrachten zo serieus nam als Gabriel. Toen wij met LegalCrowd begonnen, merkte ik dat Gabriel er écht iets van wilde maken. Hij denkt groots en heeft een door idealen gedreven ondernemersgeest. Die combinatie werkt goed. Hij heeft vaak originele ideeën, een mooie verhalende manier van schrijven en is heel erg betrokken.”
Hoe heb jij de samenwerking met Joost ervaren, Gabriel?
“Vanaf het moment dat ik Joost tijdens het mastervak heb ontmoet, merkte ik direct dat onze interesses overeenkwamen. De keuze was voor ons beiden dan ook vrij snel gemaakt om samen een idee uit te werken. Het enthousiasme van Joost werkt aanstekelijk. Hij is een zeer gestructureerd en gedisciplineerd persoon, waardoor het samenwerken met hem erg gemakkelijk verloopt. Joost levert daarnaast nooit half werk af en toont altijd de volle honderd procent inzet, wat vaak een motiverende werking heeft. En niet geheel onbelangrijk: hij is een gezellige vent met een goed gevoel voor humor!”
De meeste juristen zijn risico-avers. Is dit ook op jullie van toepassing?
Gabriel: “Waarschijnlijk iets minder. Iets nieuws opzetten is niet risicoloos. Je stelt je kwetsbaar op, vraagt veel mensen om hulp en we hebben ook gepitcht voor mensen die we bewonderden. We missen op dit moment ook wat financiële zekerheid, die de gemiddelde oud-student wel heeft als hij of zij na de rechtenstudie in loondienst gaat werken. Daar moet je wel een beetje lef voor hebben. Maar om nou te zeggen dat we echte waaghalzen zijn geweest? We hebben ook wel een paar keer gehoord: ‘Niet te veel overdenken, niet te veel nuances, gewoon doen’. Dat leren we steeds beter.”
Hulp vragen
Wat is de belangrijkste les die beide ondernemende juristen hebben geleerd? Joost vertelt dat je niet moet onderschatten wat er allemaal komt kijken bij het opzetten van een eigen platform. “We zijn behoorlijk ver gekomen door dingen te proberen die we in eerste instantie niet konden, maar toch hebben gedaan. Een voorbeeld hiervan is het nagenoeg zelf ontwikkelen van ons platform. Maar met veel inzet hebben we in een korte tijd onwijs veel geleerd, ook op voor ons nog onbekende terreinen. Dat gaat niet altijd zonder slag of stoot en je maakt wel eens een foutje, maar het is tot nu toe altijd goed gekomen.”
Een andere les is dat hulp vragen soms aan te raden is. “Daarnaast zijn we erachter gekomen dat je niet moet onderschatten hoeveel je voor elkaar kunt krijgen door anderen om hulp te vragen. Mensen uit onze omgeving of ons netwerk waren namelijk heel erg bereid om ons te helpen zonder daar direct iets voor terug te verwachten. Wat daar misschien ook mee te maken heeft, is dat ons idee recht uit het hart komt.”
Recent heeft LegalCrowd zijn eerste campagne gelanceerd. De Faunabescherming wil de onterecht verleende miljoenensubsidie terugvorderen. Kan je hier meer over vertellen?
Gabriel: “Koning Willem-Alexander ontvangt al jarenlang een natuurbeheersubsidie voor het Kroondomein. Al een aantal jaar is hij hierover in opspraak. Hij sluit het Kroondomein een aantal maanden per jaar voor het grote publiek. De afgelopen jaren publiceerden diverse media dat hij in die maanden weleens op het Kroondomein heeft gejaagd. Het bijzondere aan deze omstandigheden is: Willem-Alexander krijgt subsidie voor het Kroondomein, terwijl een voorwaarde is dat het gebied tenminste 358 dagen per jaar open moet zijn voor het publiek. En dat is dus niet het geval.”
Hoe zijn de reacties tot nu toe?
“Wij merken aan de reacties dat de zaak een breed publiek aan donateurs trekt. Zo vinden de voorvechters van dierenrechten het niet te verteren dat onze Koning heeft gejaagd en vervolgens daarvoor ook subsidie heeft gekregen. Niet-koningsgezinden vinden het privilege veelal oneerlijk en de subsidie om meerdere redenen onterecht. Daarnaast vindt de enigszins neutrale Nederlander het vreemd dat hij of zij niet een aantal maanden in het mooie natuurgebied mag wandelen. Tot slot vinden zij het niet te prijzen dat onze Koning zo losjes met subsidievoorwaarden omgaat, terwijl de subsidie van ons belastinggeld komt.”
Toekomstperspectief
Stel dat jullie zelf een campagne zouden kunnen starten op LegalCrowd. Welke campagne zou dit dan zijn?
Joost: “Het is heel verleidelijk om de zaak Urgenda of de zaak Milieudefensie tegen Shell te noemen. Dus dat doen we ook. Dit zijn zaken waarin veel elementen zitten die wij in onze ‘perfecte zaken’ terugzien. De zaken gaan namelijk over een breed maatschappelijk thema waarvan we allemaal weten dat er iets móét gebeuren, maar dat er vooralsnog te weinig gebeurt. Daarnaast zijn dit minder vermogende organisaties die opboksen tegen de Nederlandse staat en een van ’s werelds grootste bedrijven. In beide zaken zit ook nog eens een juridische doorbraak en een directe verandering van gedrag. Deze zaken laten heel mooi zien wat de enorme kracht kan zijn van het recht. Dus ja, dit soort campagnes willen we graag!”
Zal het platform zich uitbreiden?
Gabriel: “Wij hopen de komende tijd veel zaken te faciliteren. Nadat we uit de eerste maanden een aantal lessen hebben getrokken, zijn we er klaar voor om veel verschillende campagnes tegelijk te kunnen draaien. Mocht je dit interview lezen en een rechtszaak willen aanspannen, of je kent iemand die dat zou willen, dan komen we graag met je in contact. We hebben, naast het faciliteren van meer campagnes, meer samenhangende uitbreidingsplannen, maar op die gebieden zitten we nog in de ontwikkelingsfase. Houd het platform en onze sociale media dus vooral in de gaten, dan zie je het vanzelf.”
