Achtergrond van de debatserie vormen de problemen die zich kunnen voordoen bij het beoordelen van individuele casus binnen een groter juridisch systeem – zoals pijnlijk duidelijk geworden in een dossier als de Toeslagenaffaire. Dat zou om een transitie vragen van een door regels gedreven overheidsperspectief naar een meer mensgerichte benadering.
Om hierover na te denken laat Arnt Mein, lector Legal Management aan de HvA, hen in drie sessies in gesprek gaan met kunstenaars en andere experts van buiten de juridische beroepsgroep. Onlangs vond in Amsterdam de eerste bijeenkomst van dit project plaats, met als thema dilemma’s rond maatwerk in de gemeentelijke uitvoeringspraktijk.
Onzekerheid
Op basis van fragmenten uit de interviewreeks van Lex Bohlmeijer (De Correspondent) met professionals uit het sociaaljuridische domein gingen Mein en kunstenaar Marjolijn Zwakman in discussie met de zaal waarin zo’n twintig mensen zaten, van overheidsjuristen tot docenten. Zwakman liet – met dans en pianobegeleiding – de aanwezigen reflecteren op ‘onzekerheidsvaardigheid’.
In gesprek met Mr. vertelt Mein dat omgaan met onzekerheid bij uitstek iets is wat juristen kunnen leren van artiesten. “Kunstenaars zijn in hun werk gewend aan trial en error, vallen en opstaan. Dat leren rechtenstudenten niet.” Overheidsjuristen kunnen natuurlijk niet zomaar experimenteren met de dossiers van burgers. Wel kunnen ze wanneer iets niet goed voelt, doorvragen of aan de bel trekken. Een pas op de plaats maken of tegen de stroom inroeien vergt volgens Mein “morele moed”. Hij noemt als voorbeeld Thomas Hutinga (Mr. van de week in januari) die zijn baan bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) opzegde omdat daar de onwettig verklaarde nareismaatregel werd uitgevoerd.
Herkenning
“Van tevoren was ik nieuwsgierig”, liet een van de aanwezigen weten, “maar eerlijk gezegd ook wat sceptisch over de mengvorm met kunst. Totdat ik Marjolijn in actie zag en het tot me ging spreken en het veel herkenning bracht ten aanzien van wat ik juristen om me heen steeds hoor zeggen en waarmee zij bij het toepassen van de menselijke maat te maken hebben.”
Het tweede debat vindt plaats op 10 juli, waarbij de sociale zekerheidswetten centraal staan. Dan zullen een kunstenaar, een lector psychologie, een jurist en een beleidsadviseur ‘ethiek en recht’ aanschuiven. Voor de derde bijeenkomst staat nog geen datum – ergens in het najaar – maar al wel het thema: morele moed.
