Dit blijkt uit het arrest van het Hof van Justitie van de EU van 4 december 2025 in de zaak ‘Mio’ over een Zweedse tafel en de zaak ‘Konektra’ over een Duits meubelsysteem. Daarmee komt het Hof met een nieuwe formulering van de criteria voor auteursrechtelijke bescherming en voor het eerst met een formulering van de criteria voor inbreuk. Deze criteria zijn echter niet minder vaag of subjectief dan eerdere formuleringen.
De Zweedse en de Duitse rechter stelden vragen over factoren die mogelijk relevant zouden kunnen zijn bij de vaststelling van de vereiste creativiteit. Het Hof hamert er echter vooral op dat “de persoonlijkheid van de auteur” moet worden weerspiegeld “door uitdrukking te geven aan de vrije en creatieve keuzen van die auteur”.
“Niet vrij en creatief zijn niet alleen keuzen die zijn ingegeven door verschillende – met name technische – beperkingen waaraan de auteur gebonden is tijdens het creëren van dat voorwerp, maar ook keuzen die weliswaar vrij zijn maar niet de persoonlijkheid van de auteur weerspiegelen door aan het voorwerp een uniek aspect te geven.”
Vrije keuzen zijn dus niet voldoende, het moeten ook ‘creatieve keuzen’ zijn.
“De rechter die dient te oordelen of een gebruiksvoorwerp oorspronkelijk is, moet dus de creatieve keuzen in de vorm ervan onderzoeken en identificeren om het als auteursrechtelijk beschermd te kunnen aanmerken, met dien verstande dat, zelfs wanneer de auteur ervan keuzen heeft gemaakt die niet door technische of andere beperkingen zijn ingegeven, de creatieve aard van die keuzen in de zin van het auteursrecht niet mag worden verondersteld.” (punt 65)
En: “Omstandigheden zoals de bedoelingen van die auteur tijdens het scheppingsproces, zijn inspiratiebronnen, het gebruik van reeds beschikbare vormen, de mogelijkheid dat gelijkaardige voorwerpen onafhankelijk worden gecreëerd of de erkenning van dat voorwerp in de vakkringen, kunnen in voorkomend geval in aanmerking worden genomen, maar zijn in elk geval noch noodzakelijk noch doorslaggevend om de oorspronkelijkheid van het voorwerp waarvoor aanspraak op bescherming wordt gemaakt vast te stellen.”(dictum sub 2)
“Om een inbreuk op het auteursrecht vast te stellen, dient te worden bepaald of creatieve elementen van het beschermde werk op een herkenbare manier zijn overgenomen in het vermeend inbreukmakende voorwerp. Het feit dat dezelfde algemene visuele indruk wordt gewekt door de twee conflicterende voorwerpen en de mate van oorspronkelijkheid van het betrokken werk zijn irrelevant.” (dictum sub 3)
Met deze laatste zin lijkt het in Nederland sinds 1995 gehanteerde ‘totaal-indrukken’-criterium voor auteursrechtinbreuk van tafel. Dat lijkt te veel op het modelrechtelijke inbreukcriterium en dat mag van het Hof EU niet meer worden gehanteerd.
Bij dit alles blijft het probleem dat niemand weet wat ‘de persoonlijkheid van de auteur weerspiegelen’ precies betekent en wat ‘creatieve keuzen’ precies zijn.
HvJ EU 4 december 2025, ECLI:EU:C:2025:941, C-182/24, (Mio & Konektra)
https://curia.europa.eu/juris/documents.jsf?num=C-580/23
