Maxim Februari: ‘Je moet niet om vertrouwen vragen, je moet betrouwbaar zijn’

Delen:

Maxim Februari
Maxim Februari

Juristen hebben de primaire taak ervoor te zorgen dat dingen rechtvaardig verlopen, dat het individuele belang wordt beschermd en niet door de macht onder de voet wordt gelopen, vindt jurist en schrijver Maxim Februari. “Het gaat om het behoeden van rechtvaardigheid en ieders individuele beschermwaardigheid. Ik vind dat jurist zijn geen gewone baan zou moeten zijn. Misschien klinkt het idealistisch, maar ik vind het vooral een opdracht.” Een gesprek over recht, rechtvaardigheid en juristen, in het nieuwe nummer van Mr. dat vandaag verschijnt.

“Juristen zouden wat mij betreft meer mogen meedenken met processen en minder reactief zijn”, aldus NRC-columnist Maxim Februari. “Een goede jurist weet dat het werken met regels een cirkelbeweging is, dat een regel niet plat op schrift ligt, maar altijd in beweging blijft.” In het juridische onderwijs zou hiermee meer rekening moeten worden gehouden, oordeelt Februari, die zelf behalve rechten ook filosofie en kunstgeschiedenis studeerde. Hij vindt de nadruk die momenteel op het zogeheten civiel effect wordt gelegd – de parate kennis van het straf-, bestuurs- en civiele recht – te eenzijdig. “Het recht is boven alles één systeem waarin de samenleving op een bepaalde manier wordt benaderd. Het recht is een geheel. Je kunt niet aan de ene hoek van het systeem gaan rommelen zonder dat het gevolgen heeft voor een andere kant. Recht is niet een uitgebreide versie van het theoretisch rijexamen, waarbij je alleen maar uit je hoofd hoeft te leren hoeveel centimeter het spatbord boven de grond moet hangen. Veel rechtenstudenten denken dat nu wel. Zij menen dat het vooral belangrijk is allerhande bepalingen uit het hoofd te keren. Maar daar gaat het niet om. Die bepalingen zijn namelijk onderhevig aan veranderingen. De inhoud van wettelijke bepalingen verandert voortdurend. Daarom is inzicht in de grondslagen van het recht zo essentieel. Om de samenhang te zien. Wanneer je iets weet van de grondslagen, kun je de veranderlijkheid in de bepalingen van dat systeem veel makkelijker begrijpen.”

Dorknopers

Volgens Februari heeft de omslag in het juridische onderwijs naar een meer op de praktijk gerichte vorming vooral te maken met getallen. “Er zijn langzamerhand zoveel juristen, dat de specialisaties steeds specialistischer worden. Iedereen moet zijn eigen niche hebben. Steeds meer mensen weten van steeds minder iets af. Vreemd genoeg is de invloed van juristen aan het afnemen. En het belang van het recht wordt ook minder gezien. Ik denk dat dat vooral komt doordat er minder inzicht is in het belang van grondslagen. Veel mensen zien juristen als degene die de papieren in handen hebben waarop de regeltjes staan waaraan iedereen moet voldoen. Juristen zijn vervelende dorknopers in plaats van mensen die proberen te zorgen dat het recht een plaats heeft in de samenleving. Ik vind dat jurist zijn geen gewone baan zou moeten zijn. Misschien klinkt het idealistisch, maar ik vind het vooral een opdracht. Niet dat iedereen de sociale advocatuur in moet. Er zijn altijd juristen geweest die dicht tegen de macht aan zitten en die het recht zien als een methode om het gevestigde nog eens te bevestigen. Daarnaast heb je altijd juristen die meer naar de marge trekken en vinden dat gemarginaliseerde groepen ook een stem moeten hebben. […] Juristen hebben de primaire taak ervoor te zorgen dat dingen rechtvaardig verlopen, dat het individuele belang wordt beschermd en niet door de macht onder de voet wordt gelopen. Het gaat om het behoeden van rechtvaardigheid en ieders individuele beschermwaardigheid. Het is jammer als het beeld overheerst dat juristen alleen maar met vervelende formulieren rondlopen of tonnen verdienen met het verdedigen van criminelen.”

Opdracht voor juridische klasse

Februari gelooft niet dat de democratische rechtstaat failliet is. Dat Trump werd gekozen tot de 45e president van de Verenigde Staten noemt hij ‘een triomf van de instelling die democratie is’. Dat de benoeming van enkele hoogste rechters in de VS is uitgesteld tot na de presidentsverkiezingen, is ‘vooral een bewijs dat rechters blijkbaar van enorm belang zijn’. Tegelijk geeft Februari toe dat veel kiezers in de VS – en in Europa – teleurgesteld zijn in het rechtssysteem als hoeder van hun individuele belangen en de samenleving als onrechtvaardig beschouwen. “Veel mensen lopen rond met het gevoel onrechtvaardig te zijn behandeld. Dat is dus de opdracht voor de juridische klasse. Geef mensen het gevoel terug rechtvaardigheid te kunnen vinden als ze het zoeken. Hoe wankeler de politieke situatie in een land wordt, hoe belangrijker het is de instituties overeind te houden. Dat geldt zeker ook voor de juridische macht. Rechters, officieren van justitie, maar ook advocaten en de politie, moeten betrouwbaar zijn.”

“Er wordt voortdurend gezegd dat burgers meer vertrouwen moeten hebben. Ik ben al jaren een soort strijd aan het voeren tegen het begrip vertrouwen. Je moet niet om vertrouwen vragen, je moet betrouwbaar zijn. Al die congressen over vertrouwen helpen niks. Ik zou heel blij zijn als die werden omgeruild voor congressen over betrouwbaarheid.”

Lees het gehele interview met Maxim Februari in het nieuwe nummer van Mr., dat dinsdag 13 december verschijnt.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven