Waarom wilde je meelopen met een gerechtsdeurwaarder?
“Voor mij was dat een no-brainer. Namens D66 ben ik woordvoerder voor armoede- en schuldenbeleid en daarnaast ben ik ook betrokken bij de afhandeling van de Toeslagenaffaire. Ik wil me met de meeloopdagen een beter beeld vormen van de armoede- en schuldenproblematiek. Net als meelopen met de politie vind ik het logisch om dat ook te doen bij een gerechtsdeurwaarder. ”
Wat was je verwachting?
“Ik had al een vrij goed beeld van de dagelijkse werkzaamheden van een gerechtsdeurwaarder. Maar ik was benieuwd hoe een gerechtsdeurwaarder omgaat met emoties aan de deur. Hoe handelt hij dan? Die nieuwsgierigheid heeft te maken met mijn betrokkenheid bij schuldhulpverlening in de Kamer. Ik denk dat dat nog beter kan door er eerder bij te zijn, wanneer problemen dreigen. Ik denk dat de gerechtsdeurwaarder daar ook een rol in kan vervullen.”
Wat heb je meegemaakt?
“Ik heb vijf adressen bezocht. Ik heb gemerkt dat de bezoeken rustig en gestructureerd verlopen. De gerechtsdeurwaarder controleert eerst het adres. Bij een adres waar niemand thuis was bijvoorbeeld keek hij of het huis er normaal bewoond uitzag en of de brievenbus vol was. Dat is de eerste informatie die een gerechtsdeurwaarder krijgt.
Het contact met bewoners heb ik als heel menselijk en begaan ervaren. We bezochten bijvoorbeeld een jonge bewoner van een zorginstelling voor kwetsbare mensen. De gerechtsdeurwaarder nam hier de tijd om de jongen de situatie uit te leggen en vroeg of hij begreep waarom de deurwaarder er was. Het bleek dat de jongen onder bewind stond. In dat geval vraagt de gerechtsdeurwaarder dan ook direct de gegevens van de bewindvoerder op, zodat hij eventueel contact kan zoeken na het bezoek.
Bij een ander adres was de reden van bezoek een niet-betaalde verkeersboete. Opvallend aan deze woonsituatie was dat de voordeur openstond en we via een lange trap zo naar binnen konden. Verder moest de gerechtsdeurwaarder zich in het Engels en Duits verstaanbaar maken, want de bewoners spraken geen Nederlands. Hoewel het midden op de dag was, was er ook een aantal schoolkinderen in huis.”
Wat viel je op?
“Ik ben geschrokken van de hoeveelheid niet betaalde zorgrekeningen. Bij drie van de vijf bezoeken was een betalingsachterstand van de zorgkosten de reden van het bezoek. Ik had verwacht dat het vooral om luxe aankopen op krediet zou gaan. Maar hier gaat het dus meer om vaste lasten. De zorgkosten waren meestal ook de aanleiding voor een bezoek aan een aantal werkgevers in verband met derdenbeslag op inkomen. Bij een werkgever kregen we te horen dat het om de ‘zoveelste zorgschuld’ ging van de werknemer.
De bezoeken zetten me aan het denken en riepen een aantal vragen bij mij op: Hoe kan het dat zorgkosten, vaste lasten dus, vaak de reden van een achterstand zijn? Nu is in de wet geregeld dat mensen die 6 maanden of langer geen premie voor hun zorgverzekering hebben betaald, bij het CAK worden aangemeld. Ze gaan dan juist een hogere, bestuursrechtelijke, zorgpremie betalen. Moeten we dat als Kamer niet aanpassen?
En wat zegt het zoveelste loonbeslag over de toekomst van een werknemer met een tijdelijk contract? Schrikt dit de werkgever af?”
Wat neem je mee uit de bezoeken?
“Ik heb gemerkt dat je door de bezoeken heel veel mensenkennis en kennis van de maatschappij opdoet. Dat is waardevolle informatie, die erop kan wijzen dat mensen op een andere manier hulp nodig hebben dan alleen op financieel gebied.
Waarover ik meer wil weten is wat een gerechtsdeurwaarder mag en kan met de informatie die hij achter de voordeur krijgt. Bijvoorbeeld wanneer hij bij zijn huisbezoeken woonsituaties tegenkomt die kunnen wijzen op andere sociale problemen. Ik denk dat een gerechtsdeurwaarder ook de ‘ogen en oren’ van een wijk zou kunnen worden. Om problematische schuldensituaties en sociale omstandigheden te voorkomen.
15 december is er een armoede- en schuldendebat. Daarin wil ik de staatssecretaris vragen naar het handelingskader van een gerechtsdeurwaarder, als het gaat om het signaleren van bijzondere sociale omstandigheden. Aan welke grenzen zijn gerechtsdeurwaarders gebonden? Mag hij een gemeente inlichten? Welke waarborgen voor privacy zijn er?”
