De vernieuwing van het Wetboek van Strafvordering kan onmogelijk klaar zijn in 2018. Het gaat immers om een zeer complex proces dat vraagt om een meer samenhangende aanpak en voldoende tijd. Dat was de grote lijn van de reacties tijdens de hoorzitting in de Tweede Kamer, woensdag 10 februari, op het tempo van het vernieuwingsproces. Tijdens een congres op 15 oktober lieten deskundigen al soortgelijke geluiden horen.
Lappendeken
Bij de hoorzitting lieten de Kamerleden zich bijpraten over de operatie die door de minister van Veiligheid en Justitie in gang is gezet. Er is consensus over het feit dat het Wetboek van Strafvordering moet worden gemoderniseerd. Het huidige wetboek bestaat sinds 1926. Sindsdien is het vaak gewijzigd, onder meer door reparatiewetgeving en toevoeging van nieuwe artikelen. Hierdoor is er een lappendeken ontstaan; dit gaat ten koste van de samenhang tussen de verschillende regels en het is moeilijk de weg te vinden naar de juiste artikelen. Ook stamt het Wetboek voor Strafvordering uit een tijd dat er van bijvoorbeeld digitalisering en een opsporingsmiddel zoals DNA nog geen sprake was.
Fundamentele keuzes
Wetenschappers van de universiteiten van Leiden, Maastricht en Utrecht waren eensluidend in hun kritiek dat ze een systematische, consistente en coherente aanpak missen. Debet hieraan is in hun ogen dat er in deelprojecten aan het nieuwe Wetboek van Strafvordering wordt gewerkt. Uiteindelijk moet dit leiden tot het nieuwe wetboek. ‘Maar je kunt geen algemeen Wetboek maken als je niet vooraf fundamentele keuzes maakt en die op elkaar laat aansluiten’, aldus professor Tineke Cleiren van de Universiteit van Leiden. Dan gaat het om vragen als: Wat gebeurt er wanneer in het strafproces?, Wie doet wat gedurende het vooronderzoek?, Wat zijn de rollen op welk moment van politie, van rechter-commissaris, de officier van justitie, de advocaat en de zittingsrechter? Welke taken zijn precies belegd bij wie en hoe sluiten die op elkaar aan? De wetenschappers stelden dat een pas op de plaats zou moeten worden gemaakt. Ze vinden dat eerst gekeken moet worden wat de impact van keuzes zijn, in praktisch opzicht maar bijvoorbeeld ook in financiële zin.
