Hoogleraar Bert Marseille (leerstoel empirische bestudering van het bestuursrecht, Rijksuniversiteit Groningen) stelde op basis van het Jaarverslag 2022 van de Rechtspraak dat 52% van de fte’s bij de Rechtspraak gerechtsjurist is: in dat jaar bedroeg het aantal fte’s van de Rechtspraak 11.035; 22% daarvan was rechter, 52% ‘gerechtsambtenaren werkzaam in het primaire proces’, en 26% andere medewerkers.
Herberekening
Marseille werd erop gewezen dat de categorie ‘gerechtsambtenaren werkzaam in het primaire proces’ niet alleen gerechtsjuristen omvat, maar ook administratieve medewerkers. Als die eruit worden gefilterd, zijn er minder gerechtsjuristen beschikbaar voor rechters dan uit eerdere cijfers bleek. Tijd voor een herberekening dus.
Bij de gerechtshoven, het College van Beroep voor het bedrijfsleven en de Centrale Raad van Beroep moeten de rechters voor zelf aan de bak: per rechter is daar minder dan één gerechtsjurist werkzaam (rond de 0,67). Bij alle andere (onderzochte) gerechten hebben rechters de beschikking over iets meer – en soms fors meer – ondersteuning van niet-rechterlijke juristen.
Neem de rechtbank Den Haag: 218 rechters (in 2022) en 309 gerechtsjuristen – dat is 1,42 gerechtsjurist op iedere rechter. Ook in Overijssel komen ze uit op dat percentage, bij de rechtbanken Midden-Nederland en Rotterdam zitten ze daar iets boven – rond de 1,7. Bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State zitten ze ruimer in de gerechtsjuristen. Over de hele Afdeling is dat bijna 3,5 gerechtsjurist per rechter. Bij de omgevingskamer zijn dat er 6,5 en bij de vreemdelingenkamer zelfs 9,5.
Samenwerken
De gewijzigde cijfers veranderen niet de betekenis van gerechtsjuristen voor de rechtspraak, zegt Marseille. “Die is groot, ook al is hun aantal (met uitzondering van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State) minder groot dan ik aanvankelijk veronderstelde. Het loont de moeite goed na te denken over hoe rechters en gerechtsjuristen het beste kunnen samenwerken om het ideaal van kwalitatief goede zaaksbehandeling te realiseren.”
