Vorig jaar riepen onderzoekers Nina Holvast en Giel Stoepker in het Nederlands Juristenblad op tot een discussie over professionele standaarden voor juridisch medewerkers in de rechtspraak. Die lijkt inmiddels aardig op gang: Rechtstreeks, het wetenschappelijke blad van de Rechtspraak, wijdde zijn meest recente editie aan het thema ‘Juridische ondersteuning van de rechter’. Holvast en Stoepker schreven mee.
Meerderheid
Ook Bert Marseille – hoogleraar bestuurskunde, in het bijzonder de empirische bestudering van het bestuursrecht (RUG) – klom in de pen. Hij dook in zowel de getalsmatige verhoudingen als de taakverdeling tussen rechters en hun ondersteuning. Wat dat eerste betreft: gerechtsjuristen zijn ver in de meerderheid. Bij de rechtspraak betreft het iets meer dan de helft van de werknemers (52 %), tegenover ongeveer een vijfde aan rechters. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is hofleverancier: in de vreemdelingenkamer werken zelfs maar liefst 9,4 medewerkers op één staatsraad. Dat is opvallend, want bij andere hogerberoepsinstanties werken juist verhoudingsgewijs meer rechters omdat zaken meervoudig worden behandeld.
Geen regels
Tegelijkertijd is er wettelijk praktisch niets geregeld over de taakverdeling tussen rechter en gerechtsjurist. Volgens Marseille biedt de wet “houvast noch inspiratie voor het vinden van een antwoord op de vraag hoe gerechtsjuristen het beste kunnen worden ingezet bij de taakvervulling door de rechter.” In de praktijk lijkt dat overigens tot weinig problemen te leiden. Rechters van verschillende rechtsgebieden hebben eigen professionele standaarden die iets zeggen over de rol van de gerechtsjurist.
Herbezinning
Marseille stelt drie aspecten voor ter herbezinning op de positie van gerechtsjuristen. Ten eerste wat de kern van hun taak is, ten tweede hoeveel gerechtsjuristen er onder één rechter zouden kunnen functioneren en ten derde in hoeverre de taakverdeling in regels zouden moeten worden vastgelegd. Volgens de hoogleraar hoeft dit niet per se bij wet maar volstaan professionele standaarden over samenwerking tussen rechter, gerechtsjurist en anderen binnen het gerecht.
