Het Huis van het Recht is een samenwerking van onder meer de gemeente Heerlen, rechtbank Limburg en het Juridisch Loket, bedoeld om een nauwe verbinding op te zetten tussen verschillende organisaties binnen het juridische en het sociale domein. Burgers met uiteenlopende, al dan niet gestapelde juridische problemen – schulden, uitkeringen, huurachterstanden et cetera – kunnen zich melden bij het Huis. Daar krijgen zij advies en worden doorverwezen naar het juiste loket waardoor niet zelden een gerechtelijke procedure achterwege kan blijven. Wel kijkt een rechter achter de schermen mee voor om een schikking te begeleiden of een uitspraak te doen.
Snel en makkelijk
In 2020 ging het Huis van start als proef, bekostigd door het ministerie van Justitie en Veiligheid. Minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming liet zich bij een werkbezoek in vorig jaar enthousiast uit over het initiatief: “goed om zelf te zien en te horen hoe professionals samen de beste oplossingen vinden voor de rechtzoekende. Problemen als burenruzie, ontslag of een echtscheiding kunnen hier sneller en makkelijker worden opgelost.” De Nederlandse orde van advocaten ondersteunt het idee van Huizen van het Recht, maar wees in 2022 wel op enkele ‘aandachtspunten’ zoals het reeds bestaan van vele verschillende eerstelijnsvoorzieningen. Dat speelt overigens meer in de Randstad dan in de regio.
Uithuiszetting voorkomen
Zuyd Onderzoek evalueerde onlangs de proef, en het oordeel is positief. Het Huis van het Recht behandelde 281 zaken, waarvan er slechts in twee gevallen de hulp van een rechter werd ingeschakeld. De korte lijntjes tussen instanties bevorderden een vroege diagnose en soepele doorverwijzing. Een rechtzoekende vertelde hoe de inschakeling van het Huis een uithuiszetting had voorkomen. Zonder de rechtshulp “waren mijn zoontje en ik het huis uitgezet”, liet deze weten. “Nu is er gekeken naar hoe mijn problemen kunnen worden opgelost. En dat geeft veel rust na alle spanning.”
Sterkere samenleving
Het evaluatierapport ligt nu bij het ministerie van JenV, maar de samenwerking gaat hoe dan ook door. Het Juridisch Loket, de rechtbank en de gemeente bij monde van haar burgemeester van Heerlen laten weten er graag mee verder te willen. “Met het Huis van het Recht kunnen we écht iets betekenen voor inwoners en onze samenleving sterker maken”, zegt die laatste erover.
