Dat schrijft De Volkskrant. Verschillende rechtbanken hebben in vonnissen hun zorgen geuit over de enorme stijging van het aantal beroepszaken dat door toeslagenouders wordt aangespannen. Meer dan twee derde daarvan gaat over het overschrijden van beslistermijnen. Volgens de krant zijn er inmiddels zo’n 9.300 van dergelijke procedures aanhangig, en komen er per maand 500 zaken bij.
Dwangsom
De Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) moet binnen twaalf weken een besluit nemen over bezwaarschriften van toeslagenouders. Die kunnen ze indienen als ze het oneens zijn met de hoogte van de door de overheid toegekende schadevergoeding. Door een tekort aan mankracht en het enorme aantal gedupeerden dat zich heeft gemeld (ruim 68.000) duurt het in de praktijk gemiddeld ruim 78 weken voor het tot een beslissing komt.
Als de UHT de termijn overschrijdt heeft degene die bezwaar maakt recht op een dwangsom van 100 euro per dag, met een maximum van 15.000 euro, zo heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in augustus 2023 bepaald.
Misbruik
Het kost de toeslagenouders niets om te procederen; als vermeende slachtoffers van de Toeslagenaffaire hebben ze recht op gratis rechtsbijstand. De 15.000 euro wordt vrijwel altijd toegekend. Volgens De Volkskrant zijn er signalen dat ouders misbruik maken van de situatie door opnieuw beroep aan te tekenen. Door dat tijdig te doen kan men niet één, maar twee dwangsommen van 15.000 ontvangen. De rechtbank in Rotterdam schrijft in een vonnis dat ouders soms wel vier keer in beroep gaan op één bezwaar. Dat kan omdat er in één dossier meerdere deelbesluiten genomen moeten worden.
Ook ouders die voorlopig zijn aangemerkt als ‘niet-gedupeerd’ kunnen van deze constructie gebruikmaken; ook tegen het oordeel van het UHT dat een gezin geen slachtoffer is van de Toeslagenaffaire kan namelijk bezwaar worden aangetekend.
Termijn verlengd
De rechtbanken Rotterdam en Midden-Nederland hebben inmiddels besloten de beslistermijn van de UHT te verlengen en de dwangsommen te verlagen. Van hen krijgt de UHT veertig weken om te beslissen over bezwaar en ze hebben de dwangsom verlaagd tot 50 euro per dag. Tegen het vonnis van de Rotterdamse rechtbank loopt een beroepsprocedure bij de Raad van State.
Spoedadvies
Het ministerie van Financiën verwacht dat het totaal aan betaalde dwangsommen tot ver boven de 100 miljoen zal oplopen. Eind deze maand volgt er een spoedadvies van de commissie-Van Dam. Een woordvoerder van verantwoordelijk staatssecretaris Sandra Palmen zegt tegen De Volkskrant dat het aantal dwangsommen een ‘grote zorg’ is bij het kabinet. Eind deze maand komt de commissie-Van Dam met een spoedadvies.
In oktober 2024 verscheen op Mr. Online een artikel over de effectiviteit van de dwangsom als drukmiddel: De bestuurlijke dwangsom: effectief, of bot geworden wapen?
