Om de grote achterstanden van zaken versneld weg te werken, gaat de rechtspraak ‘agressief’ nieuwe rechters aantrekken. De opleiding tot rechter-plaatsvervanger wordt ingekort. Over drie jaar moeten de wachtlijsten zijn opgeruimd. Dat staat in een rapport dat de rechters hebben gekregen.
Bij de gerechten liggen zo’n honderdduizend vaak complexe zaken te wachten op behandeling. Dat zijn er veel te veel en mensen weten tijdens de procedure niet waar ze aan toe zijn. Gisteren lichtte rechtbankpresident Julia Mendlik (rechtbank Midden-Nederland) bij Nieuwsuur toe wat daaraan wordt gedaan.
Plaatsvervangers
Het rapport spreekt van ‘agressief’ werven. Juristen die nu werken als advocaat, op een universiteit of bij een overheidsorganisatie kunnen straks na een korte opleiding voor maximaal drie jaar worden aangesteld als rechter-plaatsvervanger. Ook worden er meer juridische medewerkers aangetrokken die vonnissen voorbereiden en later uitwerken. Wie eenmaal plaatsvervanger is, kan doorgroeien tot rechter of raadsheer.
Mondelinge uitspraak
De rechtspraak denkt ook tijdwinst te kunnen boeken door vaker mondeling uitspraak te doen, direct na de zitting. Vooral bij de eenvoudigere zaken krijgen procespartijen dan een kort vonnis mee op papier. Het uitgebreidere vonnis vervalt dan. Ook zal de meervoudige kamer vaker worden ingeruild voor een unus, en zullen vaker rechters van elders worden ingevlogen als er ernstige achterstanden zijn – de vliegende keep-rechters.
Drie jaar
Het streven van de rechtspraak is dat alle achterstanden na drie jaar zijn weggewerkt en dat ook daarna zaken standaard sneller worden behandeld dan nu. Vooralsnog zal na deze periode de poule van vliegende keep-rechters blijven bestaan. Alle rechtbanken en gerechtshoven hebben de plannen inmiddels goedgekeurd en ondertekend.
Deze nieuwe werkwijze zal worden bekostigd uit het extra geld dat de rechtspraak heeft gekregen om verbeteringen door te voeren. Tot 2023 gaat het om een bedrag van 29 miljoen euro.
Frustratie
De lange wachttijden leiden bij rechtzoekenden tot onzekerheid en frustratie. Uit onderzoek blijkt dat 45 procent van hen aan het begin en tijdens een procedure geen idee hoe lang die (nog) gaat duren. Slechts 15 procent van de mensen meldt dat ze door de rechtbank op de hoogte zijn gebracht over de doorloop, aldus het rapport Doorlooptijden in beweging. Om die reden zegde rechtbankpresident Julia Mendlik bij Nieuwsuur toe dat rechtszoekenden voortaan steeds op de hoogte worden gehouden van de voortgang. “Per mail, telefoontje of via een appje.”
