Tussen 17 maart tot 21 mei konden door de corona-uitbraak ongeveer veertienduizend misdrijfzaken bij de rechtbanken en ruim drieduizend strafzaken bij de gerechtshoven niet door de rechter worden behandeld. Deze achterstand kan niet worden ingelopen met reguliere werkwijzen en de bestaande personele bezetting, daarom zijn extra maatregelen noodzakelijk.
Rechtbanken en gerechtshoven verruimen hun openingstijden, meer strafzaken worden enkelvoudig behandeld en vaker zullen gepensioneerden rechters worden ingezet. De rechtspraak haalt meerdere middelen uit de kast om de ‘corona-achterstanden’ weg te werken.
Strafbeschikking
Het Openbaar Ministerie wil hetzelfde bereiken door meer lichtere zaken zelf af te doen met een OM-strafbeschikking – dergelijke zaken komen dan doorgaans niet meer op zitting, waardoor de rechtspraak wordt ontlast. Voor de inzet van 70+-rechters is aangepaste wetgeving nodig.
Enkelvoudige kamer
De rechtspraak wil minder zaken in een meervoudige kamers en meer zaken enkelvoudig behandelen – ook dat scheelt rechterlijke inzet. Wel bepalen uiteindelijk individuele rechters, als een zaak voor de rechter wordt gebracht, op welke wijze een zaak wordt behandeld. Al deze maatregelen gaan in op 1 juli. Ze zijn tijdelijk en gelden tot de corona-achterstanden zijn weggewerkt. De rechtspraak benadrukt dat het uitgangspunt blijft dat de belangen en rechten van verdachten, slachtoffers, hun familie en andere betrokkenen gewaarborgd blijven.
Niet stilgezeten
De rechtspraak lag de afgelopen maanden niet stil, aldus de rechtspraak. Ondanks de beperkte toegankelijkheid van de gerechtsgebouwen door de uitbraak van het coronavirus, is de afgelopen weken 75 procent van de rechtszaken behandeld. Dit gebeurde veelal online, schriftelijk of telefonisch. Door het coronabestendig maken van gerechtsgebouwen zijn inmiddels steeds meer fysieke zittingen mogelijk.
Videoverbinding
Waar mogelijk worden ook de komende periode strafzaken schriftelijk of via een videoverbinding behandeld, bijvoorbeeld als het gaat om regie- of pro formazittingen. Voor de inhoudelijke behandeling van strafzaken is echter een fysieke zitting meestal noodzakelijk.
