Dat zegt mede-initiatiefnemer van het onderzoek Bart Tromp in een interview met het AD. Tromp is als senior-rechter verbonden aan de rechtbank Noord-Nederland en is tevens docent bij de vakgroep Privaatrecht & Notarieel recht aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Landelijk onderzoek
Al in januari van dit jaar wilde de Rijksuniversiteit Groningen aan de slag met een politiek beladen vraag: was de schuldenproblematiek, veroorzaakt door de Toeslagenaffaire, zo ontwrichtend dat kinderrechters ruim 1650 kinderen al dan niet ten onrechte uit huis hebben geplaatst?
Aanvankelijk was het plan een kleinschalig onderzoek in Noord-Nederland te doen, maar al snel kwam het idee voor een landelijk onderzoek, waarin de onderzoekers ook conclusies zouden kunnen trekken over het functioneren van de rechterlijke macht.
Tromp en de zijnen vroegen de rechtbank Noord-Nederland mee te werken aan het onderzoek. “Die medewerking kregen we niet. Maar de Raad voor de Rechtspraak was op dat moment zelf ook aan het kijken naar de mogelijkheden voor onderzoek. Omdat we allebei met hetzelfde onderwerp bezig waren, overlegden we vanuit de universiteit met de Raad.”
Eigen vlees keuren
Aanvankelijk waren dat vruchtbare gesprekken volgens Tromp, maar op een gegeven moment besloot de Raad voor de rechtspraak om zélf onderzoek te gaan doen. Tromp vindt dat zorgelijk. “Het is net de slager die zijn eigen vlees keurt”, zei hij bij het NOS Radio 1 Journaal. “Ik ben voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek, omdat je dan zeker weet dat politieke belangen geen rol kunnen spelen. Het uitgangspunt moet zijn dat we in Nederland staatsmachten laten controleren door onafhankelijke onderzoekers.”
Onafhankelijke positie rechters
De Raad voor de rechtspraak zegt in een reactie tegen het AD dat zelf onderzoek doen de enige optie is. “De Raad voor de rechtspraak hecht eraan dit onderzoek onder eigen regie uit te voeren, zodat op basis van dossiers en rechterlijke beslissingen inzicht wordt verkregen. In ons staatsbestel hebben we met elkaar afgesproken dat rechters het werk van andere rechters controleren om zo de onafhankelijke positie van rechters te waarborgen.”
Het onderzoek zal volgens de woordvoerder worden uitgevoerd zodra persoonsgegevens van gedupeerden bekend zijn.
Aanvulling: Op 1 september publiceerde de Rechtspraak op rechtspraak.nl een toelichting op deze kwestie; zie dit bericht op Mr. Online.
