In de cursus Ruimtelijke ontwikkelingen en stikstof gaat hij daarop in. Een interview over stikstofuitstoot, effectbeoordeling en intern en extern salderen.
De discussie over stikstof heeft een grote impact op verschillende sectoren. Die voelen zich beperkt door de jurisprudentie en regelgeving. Ziet u mogelijkheden om projecten toch te realiseren?
“Die zijn er zeker. Begin met nagaan wat de toename van stikstof veroorzaakt. Maak je nog gebruik van oude machines? Dan kan het schelen om te investeren in nieuwe machines die minder of geen stikstof uitstoten, zoals elektrisch materieel. Zet bijvoorbeeld elektrische hijskranen en elektrische vervoersmiddelen in bij de bouw; die stoten geen stikstof uit. In de praktijk wordt hier ook volop mee geëxperimenteerd. Voor de woningbouw is het prefab fabriceren van woningen een goede optie om de stikstofuitstoot te beperken. Dat proces scheelt veel verkeersbewegingen en daarmee stikstofuitstoot. Wat dat betreft zijn er veel ontwikkelingen en wordt er veel geïnnoveerd. Afhankelijk van de sector en het soort project zijn er dus zeker mogelijkheden.
Naast genoemde aanpassingen in de werkwijze kun je ook stikstofrechten aankopen door bijvoorbeeld een agrarisch bedrijf op te kopen. Wanneer je het bedrijf beëindigt, kun je de stikstofrechten van het agrarische bedrijf overhevelen naar je eigen bedrijf en inzetten voor jouw project.”
Is het dan ook mogelijk om stikstofrechten op te kopen van een bedrijf in het noorden om die in te zetten voor een project in het zuiden?
“Dat is afhankelijk van de grootte van het project. Uit de verschillende stikstofuitspraken van de Raad van State blijkt onder welke voorwaarden je extern mag salderen, zoals dat heet. En daarnaast heb je in de praktijk ook te maken met de beleidsregels van de verschillende provincies die ook weer allerlei voorwaarden stellen aan het salderen. Salderen vergt daarmee maatwerk. Salderen door de stikstofrechten van een bedrijf in het noorden te kopen om een bedrijf in het zuiden te realiseren, zal doorgaans niet reëel zijn omdat de stikstofdepositie van beide ontwikkelingen op verschillende Natura 2000-gebieden plaatsvindt. Daarmee zou al niet voldaan worden aan één van de voorwaarden van de Raad van State. Bij grote ontwikkelingen, zoals grootschalige bedrijventerreinen zoals het Logistiek Park Moerdijk, moet je weer wel stikstofrechten over het hele land opkopen om te kunnen salderen. Dat heeft weer te maken met de landelijke stikstofeffecten van een dergelijk bedrijventerrein. Voor genoemd park zijn stikstofrechten uit het hele land opgekocht.
Overigens ontstaan er niet alleen mogelijkheden door het opkopen van stikstofrechten. Boeren kunnen er ook voor kiezen om stikstofrechten jaarlijks te verleasen aan een bepaald project. De boer behoudt in dat geval zijn rechten, maar ontvangt een vergoeding voor de inzet van die rechten voor een specifiek project. Zo kunnen die rechten het ene jaar worden ingezet voor het realiseren van woningbouw en een ander jaar bijvoorbeeld voor een evenement.”
Zijn er andere aspecten uit de uitspraken van de Raad van State waarmee rekening moet worden gehouden?
“De Raad van State heeft bepaald dat er altijd een effectbeoordeling moet plaatsvinden. Wat is het effect van het te realiseren plan voor wat betreft de stikstofuitstoot? De natuurwaarde mag niet worden aangetast; daarover mag wetenschappelijk gezien geen twijfel bestaan. Het moet dus wetenschappelijk worden onderbouwd. Ik zie dat de praktijk hiermee worstelt. Dat komt de kwaliteit van de rapporten niet altijd ten goede.
Voor het onderbouwen van genoemde wetenschappelijke rapporten wordt gebruik gemaakt van bepaalde reken- en meettechnieken. Ook die veranderen en kunnen daardoor een grote invloed hebben op het al dan niet kunnen realiseren van een bepaald project. Onlangs is bijvoorbeeld een nieuwe versie van de software voor het berekenen van de stikstofuitstoot uitgebracht: Aerius. In deze versie zijn nieuwe inzichten over de uitstoot van machines verwerkt. Bepaalde machines stoten meer stikstof uit dan aanvankelijk werd gedacht. Jouw project kan dan niet zijn veranderd, maar door de aangepaste software, is de stikstofbelasting groter dan eerst werd aangenomen en zul je passende maatregelen moeten nemen. Vanaf 15 oktober 2020 geldt deze nieuwe software. Houd daarmee dus rekening bij de vergunningaanvraag.”
Wat is uw favoriete onderwerp in uw vakgebied?
“Ik houd ervan om met mijn cliënten te zoeken naar de juridische mogelijkheden: waar liggen de kansen? Soms moeten we daarvoor nieuwe routes bedenken. Vorig jaar, voordat het verleasen van stikstofrechten al geregeld was in provinciale regelgeving, heb ik samen met een initiatiefnemer al een leaseconstructie voor stikstofrechten uitgedacht en gelukkig hebben we de provincie meegekregen om op basis van die constructie een natuurvergunning af te geven.
Overigens, wat de regelgeving betreft, merk ik in de praktijk dat waar de provincies gezamenlijke beleidsregels hebben voor hoe ze omgaan met een aanvraag voor een natuurvergunning, ze die regels toch ieder op een andere manier toepassen. Dat is uiteraard niet wenselijk. Een voorbeeld daarvan is dat de ene provincie wel toestaat dat je stikstofrechten extern saldeert met die rechten, maar de andere provincie weer niet. Terwijl beide provincies dezelfde beleidsregels hebben. Wat dat betreft zijn er steeds nieuwe uitdagingen in mijn vakgebied.”
Op 11 maart 2021 verzorgen Tycho Lam, Bondine Kloostra, Marieke van Eik en Rachid Benhadi de cursus ‘Ruimtelijke ontwikkeling en stikstof’. Bekijk hier het programma
Rachid Benhadi is advocaat bij Hekkelman Advocaten & Notarissen. Dit bericht verscheen eerder op verderdenken.nl.
