“Gelijkheid vormt het fundament van onze democratische rechtsstaat. Toch ervaren veel mensen in hun dagelijks leven nog steeds discriminatie”, aldus commissievoorzitter Joyce Sylvester. “Dit roept de vraag op hoe het juridische stelsel kan worden versterkt. Niet alleen als vangnet bij onrecht, maar juist als stuwende kracht voor rechtvaardigheid.”
Te reactief en versnipperd
Volgens de commissie is de huidige aanpak waarmee discriminatie in Nederland wordt bestreden te reactief, versnipperd en vrijblijvend. Daarom komt zij nu met Samen voor gelijkheid. Een toekomstvisie op het non-discriminatierecht. Deze is gebaseerd op negen preadviezen van wetenschappers in samenwerking met maatschappelijke partijen.
In de bijdragen komen onder andere structurele discriminatie, eenzijdig overheidshandelen, intersectionaliteit, algoritmische discriminatie en toegang tot het recht aan de orde. Sylvester: “De visie onderstreept dat het tijd is voor een non-discriminatierecht dat sterker is in bescherming, rechtvaardiger in werking en menselijker in toon.”
Drie pijlers
Naar aanleiding van de adviezen noemt de staatscommissie drie pijlers voor verdere vernieuwing van het non-discriminatierecht. De eerste pijler is een verbreding van het huidige, nog te beperkt omschreven discriminatieverbod. De tweede richt zich op betere handhaving van gelijke behandeling en het voorkomen van discriminatie, zowel via individuele rechtsbescherming als door instituties actief collectief verantwoordelijk te maken voor het bevorderen van gelijkheid. De derde pijler benadrukt stem en zeggenschap: het vernieuwingsproces van het recht moet zelf inclusief en gelijkwaardig verlopen.
