Een voucher wordt algemeen gezien als een tegoedbon. Vergelijk het met een boekenbon of een cadeaubon. Binnen een bepaalde tijd kan je hem inleveren tegen een bepaalde prestatie. Het verschil zit hem in de onvrijwilligheid. Waar een boekenbon of een cadeaubon doorgaans een welkom cadeau is, is een opgedrongen voucher een onzeker recht dat je mogelijk nog een keer kan uitoefenen, maar misschien ook niet.
Uitgestelde tegenprestatie
Vooral vliegtuigmaatschappijen en reisorganisaties hebben flink met vouchers gestrooid om een mogelijk faillissement af te wenden. Maar wie een voucher accepteert wordt deelnemer in het risico dat zijn wederpartij loopt. Je zou het daarom ook een vorm van risicodragend kapitaal kunnen noemen. Als de wederpartij bijvoorbeeld alsnog failliet gaat, ben je je voucher en daarmee de uitgestelde tegenprestatie kwijt.
Er zijn uitzonderingen, juist in de reisbranche. De vouchers die zijn uitgegeven door reisorganisaties of vliegtuigmaatschappijen die zijn aangesloten bij de Stichting Garantiefonds Reizen (SGR) worden door dit Garantiefonds gegarandeerd. Dat wil zeggen dat je je geld terugkrijgt als de reisorganisatie of vliegtuigmaatschappij alsnog failliet gaat. Dit vergt dus enige oplettendheid, want niet iedere reisorganisatie of vliegtuigmaatschappij is bij de SGR aangesloten. Evenementenorganisaties kennen een dergelijk garantiefonds niet. Vouchers van deze organisaties zijn dus ongedekt.
Overmacht is geen excuus
Wat zijn de alternatieven? Juridisch is het eigenlijk heel simpel. Als de geboekte reis of het evenement waarvoor je een kaartje hebt gekocht niet doorgaat, kun je de overeenkomst ontbinden en dien je je geld terug te krijgen. Het niet doorgaan van de reis of het evenement is een tekortkoming en overmacht is geen excuus aangezien voor een ontbinding geen toerekening is vereist.
Maar dat is de theorie. Hoe is dit in de praktijk te realiseren? Wie een rechtsbijstandsverzekering heeft kan zijn verzekeraar aan het werk zetten. Daar heb je tenslotte al die jaren premie voor betaald. Anderen kunnen de handen ineenslaan en een groepsactie instellen. Stampij maken wil ook nog wel eens helpen, denk aan tv-programma’s als Radar en Wordt u al geholpen?.
Wat in ieder geval niet klopte was de reactie van onze premier. Hij zei in april 2020 dat consumenten verplicht waren een voucher te accepteren, waarop het D66-kamerlid Jan Paternotte snedig opmerkte: “Consumenten kunnen niet worden gedwongen als leenbank voor een reisorganisatie op te treden.” En zo is het maar net!
De (reis)voucher: weet u wat wel en niet is toegestaan? Bekijk nu het webinar met René Klomp. Meer info & inschrijven
Deze column verscheen eerder op verderdenken.nl.
