Advocaat-Generaal Claudia Rijnaarts: “Het werk van een officier vraagt voortdurend om een open blik”

Claudia Rijnaarts werkt al twintig jaar bij het Openbaar Ministerie. Eerst als officier van justitie, inmiddels als advocaat-generaal. In deze laatste functie houdt ze zich bezig met strafzaken in hoger beroep. Regelmatig ervaart ze hoe betekenisvol en dankbaar haar werk is, zowel voor slachtoffers en nabestaanden als voor verdachten. “Je moet rekening houden met verschillende belangen. Het vraagt dus voortdurend om een open blik.”

Delen:

Werk met veel afwisseling, vrijheid en verantwoordelijkheid. Dat is wat een baan als officier van justitie Claudia Rijnaarts biedt. “Je doet veel meer dan zittingen. Je bezoekt de plaats delict, leidt het opsporingsonderzoek en overlegt met de politie. Jij bepaalt hoe je een zaak aanpakt en of er voldoende bewijs is om een zaak voor de rechter te brengen. Elke zaak is weer anders en moet je als officier tot een goed einde zien te brengen. Of het nou gaat om winkeldiefstal of moord. Die veelzijdigheid maakt dit werk enorm mooi en uitdagend.”

Van griffier bij de rechtbank naar het OM

Na het afronden van haar rechtenstudie in 2001 begon Rijnaarts als griffier bij de rechtbank in Haarlem. Na twee jaar maakte ze de overstap naar het OM in Den Haag, waar ze aan de slag ging als parketsecretaris bij het jeugdteam. “Daar kreeg ik steeds meer verantwoordelijkheden. Doordat ik veel samenwerkte met officieren van justitie kreeg ik een nog beter beeld van wat het werk inhield. Ik dacht niet alleen ‘dit wil ik ook’, maar ook ‘dit kán ik ook’. Toen heb ik me aangemeld voor de opleiding in Rotterdam.”

Opleiding biedt direct praktijkervaring

De opleiding heette destijds nog RAIO: Rechtelijk ambtenaar in opleiding. Rijnaarts: “Het was een combi-opleiding, waarmee je zowel rechter als officier kon worden. Ik kreeg te maken met allerlei rechtsgebieden, zoals civiel recht, strafrecht en bestuursrecht. Het was vooral veel praktijk. Ik stond dus ook op zitting, zowel in de functie van rechter als van officier. Hoewel sommige aspecten van rechter me ook wel aanspraken, ging m’n hart echt sneller kloppen van het werk van de officier van justitie.”

Ook nu is de opleiding gericht op de praktijk. Na de introductieperiode behaal je jouw zittingsvaardigheidsbewijs waarmee je tijdens zittingen mag optreden. Daarna volgt een periode waarin je werkzaam bent in verschillende leerwerkomgevingen.

Ervaringen in advocatuur en rechtspraak maken je een betere officier van justitie

In het laatste deel van de opleiding liep Rijnaarts stage als advocaat. Hoewel ze geen ambities had om in de advocatuur te belanden, was dit volgens haar een erg leerzame ervaring. “Als advocaat maak je het OM van de buitenkant mee. Ik merkte bijvoorbeeld hoe vervelend het is als iemand van het OM niet op je mail reageert. Ook aan m’n ervaring als rechter tijdens de opleiding heb ik veel gehad.”

Iets willen betekenen voor de maatschappij

Inmiddels werkt Rijnaarts alweer twintig jaar bij het Openbaar Ministerie. Wat maakt iemand geschikt als officier van justitie? “Je moet in de eerste plaats iets willen betekenen voor de maatschappij. Daarnaast moet je beschikken over juridische kennis en op de hoogte zijn van wat er speelt in de rechtspraak en samenleving. Verder vraagt het om een open blik. Je hebt te maken met allerlei belangen waar je rekening mee moet houden. Dat is een groot verschil met bijvoorbeeld de advocatuur.”

Bewust zijn van impact op jezelf

Niet alles van haar vak is even leuk of prettig, erkent Rijnaarts. “Ik sta bijvoorbeeld niet graag in de belangstelling. Maar als je betrokken bent bij een grote zaak, waarbij je lang aan het woord bent op zitting, ontkom je daar niet aan. Daar moest ik in het begin wel aan wennen. Ook kan het werk heftig zijn. Soms sta je met je neus bovenop het lichaam van een overleden persoon. Op het moment zelf kan ik daar professioneel naar kijken, maar later ben ik daar dan in m’n hoofd nog wel mee bezig. Gelukkig kun je in dat soort gevallen ook altijd bij het team Collegiale Ondersteuning van het OM terecht.”

Dankbaarheid van betrokkenen

Maar uiteindelijk overheerst het positieve van haar werk, zegt Rijnaarts. “Wat ik heel mooi vind, is de dankbaarheid die je krijgt. Ik heb een la met kaarten van mensen die me bedankt hebben voor wat ons werk voor ze heeft betekend. Niet alleen van slachtoffers en nabestaanden, maar ook van verdachten. Want daar ben je er ook voor als Openbaar Ministerie. Een bepaalde straf of hulptraject kan iemand weer op het goede pad brengen. Dat neem je dus ook mee in een strafeis.”

Overstap naar functie als advocaat-generaal

Sinds drie jaar werkt Rijnaarts bij het Ressortsparket als advocaat-generaal. Dit parket behandelt de zaken in hoger beroep. “Hiervoor was ik teamleider op het parket in Den Haag. Alleen was ik daar op een gegeven moment te veel bezig met personele bezetting. Ik wilde weer meer de inhoud in. Ook wilde ik in m’n werk iets meer structuur en minder onverwachte dingen, zoals huiszoekingen in de nacht. Dat paste beter bij m’n privésituatie. Toen heb ik gekozen voor advocaat-generaal.”

Veel mogelijkheden om je te ontwikkelen

De verschillende functies die Rijnaarts heeft bekleed laten volgens haar zien welke ontwikkelkansen het Openbaar Ministerie biedt. “Je kunt binnen de organisatie heel veel kanten op. Je kunt je bijvoorbeeld specialiseren in een bepaald onderwerp, zoals fraude of milieu. Maar je kunt ook kiezen voor een onderdeel binnen het strafproces, zoals ik nu doe met zaken in hoger beroep. Het OM is ook totaal niet hiërarchisch. De organisatie is heel toegankelijk en iedereen is bereid je te helpen. Het voelt echt als een warm bad.”

De opleiding tot officier van justitie in het kort

Om te kunnen starten met de opleiding tot officier van justitie moet je eerst een selectieprocedure doorlopen. Deze bestaat uit:

  • Een sollicitatiebrief met je motivatie en cv. Voor de functie van officier moet je beschikken over een masterdiploma Nederlands recht met civiel effect, minimaal zes jaar juridische werkervaring en de Nederlandse nationaliteit.
  • Wanneer je de brievenselectie hebt doorstaan word je uitgenodigd voor een selectiegesprek. Hierin wordt je motivatie besproken en je geschiktheid voor de functie beoordeeld.
  • Na het gesprek maak je een aantal assessments. Hierin wordt gekeken naar je intelligentie, gespreksvaardigheid, gedrag, integriteit en stressbestendigheid.
  • Tot slot volgt nog een gesprek met de Landelijke Selectiecommissie van het OM (LSOM). Deze bestaat uit vertegenwoordigers van verschillende OM-onderdelen.

Ben je de selectie doorgekomen? Dan kun je starten met de opleiding tot officier van justitie. Omdat het gaat om een werk-leertraject teken je hiervoor een arbeidscontract. De duur van de opleiding wordt afgestemd op je juridische kennis en ervaring.

De opleiding start met een introductieperiode die 10 weken duurt. Hierin worden vaardigheden getraind en wordt juridische kennis verdiept. In deze periode wordt de basis gelegd voor het vak.

De introductie eindigt met een prove van bekwaamheid waarmee de officier van justitie in opleiding (OIO) het zittingsvaardigheidsbewijs (ZVB) kan behalen. Het ZVB is vereist om tijdens zittingen op te treden en de opleiding te kunnen volgen. Aan het eind van de introductie maakt de OIO het persoonlijk opleidingsplan (POP).

In het POP staat omschreven welke leerwerkomgevingen de OIO gaat volgen en hoe lang deze gaan duren. Deze periode duurt minimaal 18 maanden en maximaal 4 jaar.

Je kunt in deze periode werkzaam zijn bij:

  • de afdeling interventies (Parket/ ZSM)
  • de onderzoeksomgeving
  • een Ressortsparket
  • de rechtbank (als griffier en/of als rechter-plaatsvervanger)

Ook is het mogelijk een stage te lopen bij bijvoorbeeld de politie of de advocatuur.

Gedurende de hele opleiding volg je samen met je lichtingsgenoten activiteiten rond het thema  persoonlijke ontwikkeling. Deze activiteiten helpen je bij de ontwikkeling op verschillende gebieden zoals integriteit, magistratelijkheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Tijdens je opleiding houd je een digitaal portfolio bij. Dat geeft inzicht in je werkzaamheden, je  opleiding en de doorgemaakte ontwikkeling. Het portfolio is de basis voor de tussen- en eindbeoordeling. Je laat zien dat je over de vereiste kennis beschikt en de vereiste competenties beheerst. Zo werk je – richting het einde van je opleiding – toe naar volledige inzetbaarheid als officier van justitie.

Meer weten over het traject tot OvJ? Kijk op werkenbijhetom.nl/ officier-van-justitie. Hier kun je je ook aanmelden voor de webinar op 21 maart.

Dit bericht valt buiten de redactionele verantwoordelijkheid.

Meer weten over deze organisatie(s)?

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Scroll naar boven