Waarom en voor wie is deze cursus nodig?
“De cursus maakt als leeratelier deel uit van het open inschrijvingsprogramma van de Academie. Het staat open voor juristen werkzaam bij de Rijksoverheid. Ik ben hiervoor uitgenodigd omdat de werkvorm juristen stimuleert om te reflecteren op hun beroepshouding. Dat is in onze ogen nodig omdat tegenwoordig aan overheidsjuristen andere professionele eisen worden gesteld. Dit tegen de achtergrond van de overgang naar een responsieve rechtsstaat, waar we nu middenin zitten. Zo worden overheidsjuristen geacht nadrukkelijker te handelen in de geest van de wet en een open oog te hebben voor het belang en de rechtspositie van de burger. Dit betekent dat zij zich moeten bezinnen op hun rol in de rechtsstaat. Wat voor jurist wil ik zijn: een ‘moeilijk doener’ of ‘mogelijk maker’?”
Wat gebeurt er tijdens het leeratelier?
“In het leeratelier nemen de deelnemers elkaar in koppels de Juristenzelftest af en voeren zo een dialoog over hun beroepshouding. Aansluitend geef ik een lezing over mijn onderzoek naar de juridische functie bij de overheid en de beroepshouding van overheidsjuristen. De Zelftest is gebaseerd op inzichten uit mijn onderzoek. Ik werk samen met kunstenaar/acteur Laura Mentink, die een gedicht voordraagt dat is gebaseerd op mijn essay Moeite met maatwerk. Zij sluit het leeratelier af met spoken word. Zo spreken we hoofd, hart en handen aan.”
Wat behelst de ‘juristenzelftest’?
“De Juristenzelftest heeft de vorm van een kaartspel. Het bevat vijf kaarten met telkens twee stellingen over je beroepshouding en vijf kaarten met stellingen over de organisatiecultuur waarbinnen je werkzaam bent. Uit mijn onderzoek komt namelijk naar voren dat de beroepshouding (open of gesloten) en de organisatiecultuur (open of gesloten) bepalend zijn voor de mate waarin juridische professionals bij de overheid erin slagen zich responsief op te stellen. De spelers maken een keuze uit de stellingen en lichten die aan elkaar toe. Zij bevragen elkaar hierover. Door de kaarten om te draaien kunnen zijn hun keuzes optellen en afzetten tegen een matrix waarin vier type juristen staan beschreven: de strikte, de bureaucratische, de flexibele en de responsieve jurist. Herkennen zij zich in het type waarop zij zijn uitgekomen, zijn zij daarover tevreden of zouden ze liever een ander type willen zijn? Het is een ludieke werkvorm (geen gevalideerde test) om reflectie te stimuleren op je beroepshouding en daarover een dialoog te voeren. Bedoeld om je plaats te bepalen in het licht van de veranderende eisen ten aanzien van je beroepsbeoefening. Wat voor jurist wil ik zijn?”
Die test, is die alleen interessant voor overheidsjuristen?
“De Zelftest is primair bedoeld voor juridische professionals werkzaam in uitvoerende functies bij het Rijk, grote uitvoeringsorganisaties en decentrale overheden. Met een beetje goede wil kunnen de stellingen worden bijgebogen richting de private sector.”
Kennelijk houdt u van spelletjes, u ontwikkelde ook al het Beter Bezwaar Spel. Wat is de functie van dergelijke spellen?
“Er is alweer een nieuwe versie: het Burger bezwarenspel. Het zijn ludieke werkvormen, bedoeld om reflectie en dialoog te stimuleren. De manier van werken is persoonlijk en informeel, dat maakt het minder zwaar. Juristen doen al voldoende aan hun juridisch-technische professionalisering. Zij zouden nog meer kunnen doen aan hun normatieve professionalisering. Dat wil zeggen het vermogen om te gaan met lastige, morele vragen die zich voordoen in hun beroepspraktijk. Want de roep om responsiviteit roept ook morele vragen op, bijvoorbeeld hoe ver ga ik met mijn maatwerk, wanneer slaat mijn medemenselijkheid om in cliëntelisme?”
Wat is het volgende juristenspel waarover u nu al nadenkt?
“Ik heb momenteel een aantal nieuwe werkvormen in de maak, vooral gericht op het omgaan met morele vragen die opkomen bij het bieden van maatwerk. De werkvormen zijn ontwikkeld in nauwe samenwerking met vormgevers en kunstenaars van The Turn Club en juridische professionals. Ik heb daar bewust voor gekozen. Door een beroep te doen op de kunstenaarsmindset beoog ik een doorbraak tot stand te brengen in de tamelijk traditionele juridische beroepspraktijk. Kunstenaars hebben vaak een verfrissende kijk op zaken. De werkvormen komen begin volgend jaar beschikbaar op mijn website.”
Wie of wat is uw bron van inspiratie?
“De deugdethiek: om er als juridische professional naar te streven het goede te doen.”
Wat is niet over u bekend wat wel interessant is?
“Ik sprong bij als vrijwilliger bij de sociaal raadslieden in een wijkteam in Utrecht. Ook ben ik ‘luisterend schrijver’ bij (gelijk)waardig herstel.”
Wat is uw guilty pleasure?
“B-films kijken.”
Wat staat op uw bucketlist?
“Een lange afstandswandeling door de Alpen.”
Welk boek las u als laatst?
“Het gore lef van Sarah Arnolds (Das Mag).”
Met welke beroemdheid zou u eens Mens erger je niet willen spelen?
“Uit oogpunt van ludodidactiek is ‘Mens erger je niet’ een heel vervelend spel…”
Als u het voor het zeggen had, dan…
“ …was er meer tijd en geld voor kunst en cultuur in het onderwijs.”
Hier vindt u meer informatie over het leeratelier Reflectie op jouw rol als jurist binnen de rechtsstaat.
