In Tunnelvisie gaat het om de moord op een administratief medewerker van de afdeling bestuursrecht van de rechtbank in Utrecht. Hoe kwam u op het idee voor uw verhaal?
“Ik lees zelf het liefst moordboeken dus het stond wel vast dat, als ik een boek zou schrijven, het een whodunnit zou worden. Dat ik voor mijn eigen werkomgeving heb gekozen kwam eigenlijk voort uit gemakzucht. Ik zag er nogal tegenop om zelf een heel gebouw bij elkaar te fantaseren en dacht dat het veel uitzoekwerk zou schelen als ik gewoon om mij heen zou kijken vanaf mijn werkplek. Daarbij was ik even vergeten dat het gerechtsgebouw in Utrecht nogal ingewikkeld in elkaar steekt. Ik heb me juist een heleboel uitzoekwerk op de hals gehaald, maar dat bleek pas later.”
De Centrale Raad van Beroep is gevestigd in het gerechtsgebouw in Utrecht, waar de moord zich heeft afgespeeld. Bent u uw werkplek anders gaan bekijken toen u het boek aan het schrijven was?
“Ja, je ziet je werkplek in een heel ander licht. Ik kan het iedereen aanraden om een moordverhaal op het eigen werk te verzinnen. Al is het maar even in de pauze, het is erg ontspannend en leuk. Hoe komt de dader naar binnen en weer naar buiten? Hoe reageren de collega’s? Wat gebruik je als moordwapen?”
Het slachtoffer wordt gevonden op de bureaustoel van een rechter. Heeft een bestaande rechter voor deze mr. S.U.W. (Steyn) de Groot model gestaan?
“Nee, iedere overeenkomst met bestaande personen is toeval en daar blijf ik bij. Uit de reacties van lezers maak ik op dat zij wel overeenkomsten zien en dat maakt mij dan weer aan het twijfelen… Zou ik dan toch onbewust..? Uit frustratie door al dat ondersteunende werk…? Nee!”
Onder druk van de media gaat de verdenking van de politie uit naar rechter De Groot. Rechercheur Joop moet als ‘tegenspreker’ in een Team Grootschalige Opsporing tunnelvisie zien te voorkomen. Heeft u zich door zaken als de Schiedammer parkmoord en de Puttense moordzaak laten inspireren?
“De inspiratie kwam meer uit de reacties naar aanleiding van deze zaken. De gevolgen voor de opsporing zijn groot en er is veel onderzoek gedaan. Die rapporten zijn zeer leesbaar en vormden een mooie basis om een verhaal te verzinnen. Overigens heb ik ook geprobeerd om in het boek te beschrijven dat tunnelvisie een heel menselijke eigenschap is en daarom niet alleen bij de politie of de rechterlijke macht voorkomt.”
U mocht onlangs uw boek pitchen in het tv-programma Eus’ Boekenclub van Özcan Akyol. Hoe was dat?
“Het was een feest om deel uit te maken van het circus rond een tv-programma. Het hele team van Eus’ Boekenclub, van de catering tot de redacteuren, werkte enthousiast samen en iedereen was steeds bezig elkaar en de gasten te coachen. Zelfs de politicus van de week, Lilian Marijnissen (SP), deed haar best om mij op mijn gemak te stellen. Toen we bij de ingang van de zaal op onze beurt stonden te wachten drukte zij mij op het hart dat de programmamakers een leuk programma willen maken en dat Özcan Akyol daarom aardig voor ons zou zijn. ‘Dat heb ik niet altijd’, voegde ze er nog vrij overbodig aan toe.”
Heeft u altijd al een boek willen schrijven?
“Nee, ik wilde eerst vooral columns schrijven, maar ik werd er zelf niet vrolijk van om overal een mening over te moeten hebben. Ik kwam erachter dat het veel meer voldoening geeft om de negativiteit op het internet te doorbreken door te schrijven over grappige dingen die ik om mij heen zie. Door daar naar op zoek te gaan werden mijn dagen ook veel leuker. Het resulteerde in eerste instantie in een lawine van ‘Ikjes’ voor de NRC (een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden). Elke keer dat er een Ikje werd geplaatst of een voetbalverhaal op de website van Hard Gras vierden we thuis een feestje thuis met gebak. Na een tijdje is het idee in mijn hoofd ontstaan om een boek te schrijven.”
Als u het voor het zeggen had, dan…?
“Zou ik proberen om wat meer luchtigheid in het dagelijkse leven te brengen. Op basis van cijfers over mentale gezondheid en de omvang van psychische aandoeningen, zoals stress/burn-out en depressie met name onder jongeren, kun je niet zeggen dat we een welvarend land zijn. Humor, relativering en zelfspot zullen niet al deze problemen oplossen, maar het helpt mij persoonlijk wel om op een prettige manier te doen wat van mij verwacht wordt. Dat gun ik een ander ook.”
Eigenlijk bent u geen mr., maar na een hbo-opleiding recht en ruim twintig jaar in verschillende functies bij de Rechtspraak kunnen we u toch best vragen wie of wat in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie is.
“De zaken die wij bij de Centrale Raad van Beroep behandelen betreffen vaak mensen die buiten hun schuld, bijvoorbeeld door arbeidsongeschiktheid, in een situatie zijn terechtgekomen waarin zij afhankelijk zijn van een uitkering. Dat kunnen je buren zijn, je vrienden of je familieleden. Veel Nederlanders zijn slechts één gemiste salarisstrook verwijderd van armoede. Het is van belang dat mensen die aan de voorwaarden voldoen een uitkering krijgen. Een solide sociaal vangnet is essentieel voor een goede samenleving en ik ben er trots op dat ik daar een steentje aan mag bijdragen.”
Welk boek las u het laatst?
“Ik heb de Barrytown Trilogie van Roddy Doyle weer herlezen. Een jaar of twintig geleden heb ik veel plezier beleefd aan De Commitments, De bastaard en De bus en ik wilde weten of mijn herinnering klopte. Het kostte mij enige moeite om de trilogie te vinden en uiteindelijk heb ik hem tweedehands op de kop kunnen tikken. Het was de moeite waard! Vriendschap, muziek, humoristische dialogen, vreemde en mooie types, rare voorvallen en een heel klein beetje voetbal, alles wat een boek mooi maakt wat mij betreft.”
Met welke beroemdheid zou u een gevangeniscel willen delen?
“Met Vladimir Poetin, want ik denk dat het een goed idee is om hem op te sluiten.”
