Mr. van de week is Carien de Jager (1989). Zij is universitair docent bij de vakgroep Privaatrecht en Notarieel recht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Van de Gratama-Stichting kreeg zij een subsidie van bijna 21.000 euro voor onderzoek naar misleidende voedselverpakkingen.
Gefeliciteerd met deze subsidie! Welke misleidingen komen het vaakst voor op voedselverpakkingen?
Er komen veel soorten misleiding voor. In mijn onderzoek richt ik mij op levensmiddelen die uit andere ingrediënten bestaan dan de verpakking doet vermoeden. Bijvoorbeeld krabsalade zonder krab of bessensap dat slechts voor 21% uit zwarte bes bestaat en vooral uit appel (38%) en witte druif (41%).
Voedselproducenten willen consumenten verleiden om hun product te kopen. Dan dikken ze de samenstelling wat aan. Mag dat?
Verleiden mag maar misleiden niet. In artikel 7 van de Verordening betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten mag voedselinformatie niet misleidend zijn ten aanzien van onder meer de kenmerken en samenstelling van het levensmiddel. Zo mag op de verpakking niet worden vermeld dat er bepaalde ingrediënten aanwezig zijn in het levensmiddel, terwijl dat niet het geval is.
U gaat zich ook verdiepen in de consumentenpsychologie. Waarom is dat van belang?
Omdat het juridisch gezien verboden is om consumenten te misleiden door middel van voedselverpakkingen is het van belang om te weten wanneer een verpakking voor een consument misleidend is. De consumentenpsychologie geeft daar inzicht in omdat het gaat over onder andere het gedrag van consumenten.
Kunt u op voorhand al zeggen of consumenten voldoende worden beschermd, door de huidige regels?
Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat consumenten vaak het gevoel hebben dat zij op het verkeerde been worden gezet, dat consumenten van mening zijn dat misleidende informatie op voedseletiketten een probleem is en dat maar liefst 85% van de consumenten vindt dat er iets moet worden gedaan aan misleidende verpakkingen van voedingsmiddelen. Daarnaast besteden televisieprogramma’s als Kassa, Radar en Keuringsdienst van Waarde aandacht aan misleidende voedselverpakkingen, organiseert voedselwaakhond Foodwatch ieder jaar de Gouden Windei-verkiezing voor het meest misleidende product van het jaar en nomineert de Consumentenbond dergelijke producten als ‘Kletspraatje van de maand’. Dit alles lijkt mij een teken aan de wand.
Laat u zichzelf wel eens verleiden of misleiden als u iets koopt?
Sinds ik bezig ben met consumentenpsychologie ben ik mij meer bewust van allerlei verkoopstrategieën. Hoewel ik volgens mij een vrij bewuste consument ben, vrees ik dat ik vaker word verleid en misleid dan ik door heb.
Als u het voor het zeggen had…
Er zijn natuurlijk veel ‘wereldverbeterende dingen’ die ik nu kan noemen. Maar, ik zal het wat dichter bij huis houden. Als ik het voor het zeggen had dan zou er binnen de juridische opleiding meer aandacht komen voor de gedragswetenschappen zoals de psychologie. Het recht heeft vaak tot doel om menselijk gedrag op een of andere manier te beïnvloeden en de psychologie heeft betrekking op menselijk gedrag. Dat lijkt mij dus voor juristen hele relevante kennis.
Wat is niet over u bekend, wat wel interessant is?
Of het interessant is weet ik eigenlijk niet, maar het is misschien leuk om te weten dat ik in mijn vrije tijd graag bezig ben met dingen als schilderen, edelsmeden en houtdrukken. Zo hangt er op dit moment een van mijn houtdrukken op een kleine expositie, samen met mijn mede-cursisten, in mijn woonplaats.
Welk boek las u het laatst?
Mag het ook een luisterboek zijn? De verwarde cavia van Paulien Cornelisse. Het gaat over een cavia die op de afdeling communicatie in een kantoortuin werkt. Omdat kantoortuinen, in ieder geval voor het coronavirus, een opmars maken was ik wel benieuwd hoe deze omgeving door een cavia wordt ervaren.
Wat is uw guilty pleasure op het gebied van voedsel?
Leuke vraag maar nu val ik wel door de mand. Een rare gewoonte van mij is dat ik na het avondeten eigenlijk altijd wat zoets eet zoals chocola, een muffin, een koek, cake, als het maar zoet is eigenlijk.
Wat staat er bovenaan op uw bucketlist?
Ik heb eigenlijk geen bucketlist. Ik geniet toch vaak het meest op momenten dat ik iets niet verwacht.
Met welke beroemdheid zou u in quarantaine willen?
Mijn eerste reactie is: met niemand want ik ken geen beroemdheid persoonlijk en zou er in quarantaine niet graag achter komen dat iemand ronduit onuitstaanbaar is. Maar als ik dan toch iemand moet kiezen, doe dan maar een cabaretier. Herman Finkers bijvoorbeeld. Dan valt er in ieder geval af en toe wat te lachen.
Lees ook hoe Carien de Jager terugkijkt op haar studententijd.
