De beleggingsfraudezaak van Van den Berg uit Hilversum oogt eenvoudig. Particulieren werden verleid grote bedragen in te leggen met de belofte daarover hoge (vaak: gegarandeerde) rentes te betalen. De inleg zou belegd worden, maar dat gebeurde niet. Het geld werden gebruikt om rendementen uit te keren aan andere beleggers of inleg terug te betalen. Een klassieke Ponzi-zwendel dus.
Juridisch Nederland al jaren beziggehouden door deze kwestie. Tegen Van der Berg zelf: een faillissement in 2005 (met allerlei procedures tegen mensen die geprofiteerd hadden van de fraude), een strafrechtelijke veroordeling in 2006. Maar ook rond Van den Berg zijn (aansprakelijkheids)procedures gevoerd: één tegen een tussenpersoon én één tegen Fortis Bank, bij wie Van den Berg bankierde en over wiens rekeningen het omvangrijke betalingsverkeer liep. Op 18 maart jl. leidde die laatste procedure tot een interessant arrest van het Gerechtshof Den Haag. Centrale vraag daar was of de bank tekort was geschoten in haar zorgplicht.
Het Hof raakt een aantal hele interessante punten. In de eerste plaats dat de zorgplicht van de bank zich niet per sé strekt tot de kring van beleggers bij wie de benadeling via één van de rekeningen bij de Bank is verlopen. Ook bijvoorbeeld beleggers die contant of via rekeningen van andere banken geld hebben ingelegd zouden een beroep kunnen doen op de bijzondere zorgplicht van Fortis als die wist of moest weten van de fraude. En dat laatste is meteen een tweede interessant punt: ging het in eerdere jurisprudentie (Safe Haven / Fortis Bank) nog om werkelijke wetenschap van fraude, het Hof meent in deze zaak dat zodra Fortis wist dat het betalingsverkeer ongebruikelijk was, onderzocht moest worden of er in strijd werd gehandeld met de (toezichts)regelgeving. Bewijsvermoeden brengen het Hof tot het oordeel dat die wetenschap er was. Nu mag Fortis tegenbewijs leveren…
