Er zijn regelmatig geluiden te horen dat gebrek aan empathie, ethiek en zelfinzicht onder managers, ondernemers en bestuurders mede ten grondslag heeft gelegen aan de economische crisis. Ik ben het hier absoluut mee eens. Empathie is het vermogen om zich te kunnen inleven in de gevoelens of de gedachtegang van andere mensen. Dus weten hoe iemand anders zich voelt, waarom hij zich zo voelt en vervolgens iets met die gevoelens kunnen doen. Als men zich kan inleven in andere mensen, dan begrijpt men hen beter en kan men effectiever communiceren. Door in de huid van een ander te kruipen, weet men hoe de ander er in zit, wat hij voelt, wat hij ervaart. Met die informatie kan men zijn doel beter bereiken.
Iemand met een gebrek aan empathie weet nauwelijks wat zijn gedrag bij anderen teweegbrengt. Hij loopt er tegenaan dat hij geen goed contact met anderen heeft. Ook ervaart hij vaak onbegrip. Hij begrijpt niet waarom andere mensen bijvoorbeeld geïrriteerd reageren op zijn gedrag. Vaak ontstaat er dan een negatieve wisselwerking: hij gaat bot en kortaf doen omdat iedereen toch zo vervelend doet. Dat roept natuurlijk nog meer negatieve reacties op. Zonder empathie is de kans dus groot dat men langs elkaar heen praat. Daardoor ontstaat ruis in de communicatie. En onbegrip en miscommunicatie kunnen makkelijk uitgroeien tot conflicten.
Juristen staan vaak niet bekend als mensen die uitblinken in empathie. Empathie wordt door hen veelal afgedaan als te soft, niet sterk en niet overtuigend. In hun vak zijn ze rationeel met feiten bezig en niet met emoties. Hoe staat het eigenlijk met uw empathie? Kunt u zich makkelijk inleven in anderen? Bent u zich ervan bewust hoe u op andere mensen overkomt? Vindt u empathie belangrijk? Naar mijn mening wordt het belang van empathie door juristen onderschat. Empathie is een eigenschap die essentieel is om een goed jurist te zijn. Door een goed ontwikkelde empathie kan men beter begrijpen wat cliënten wensen en wat zij echt belangrijk vinden. Empathie is nodig om goed te kunnen samenwerken, om goed te kunnen onderhandelen, om goed te kunnen beïnvloeden, om goed te kunnen begeleiden en op te leiden. Kortom een eigenschap die op verschillende fronten een positief effect heeft.
Ik zou het toejuichen als organisaties van juristen meer de nadruk zouden leggen op het ontwikkelen van empathie als sociale competentie die essentieel is voor het uitoefenen van het vak.
Vaak wordt gedacht dat empathie aangeboren is en dat het niet kan worden ontwikkeld. Dat is niet waar. Empathie valt goed aan te leren! Natuurlijk zijn er mensen die een aangeboren gevoel voor anderen hebben. Maar het inzicht hebben in het gedrag en gevoel van anderen kan heel goed worden ontwikkeld.
De cultuur in organisaties van juridische professionals zal zich naar mijn mening ten positieve ontwikkelen als empathie bij professionals zal toenemen. Een organisatie van professionals kan het best worden aangestuurd door voorbeeldgedrag van de top. Het is dus belangrijk dat leidinggevenden hun empathie verder ontwikkelen en laten zien.
