Het Advocatenverdrag (‘Council of Europe Convention for the Protection of the Profession of Lawyer’) richt zich op het recht om het beroep van advocaat uit te oefenen. Het verdrag regelt de professionele rechten van advocaten, waaronder het recht op vertrouwelijke communicatie met cliënten. Daarnaast benadrukt het verdrag het belang van de vrijheid van meningsuiting en professionele discipline voor advocaten.
Europese agenda
Advocaten staan steeds meer onder druk van partijen, media, magistratuur en politiek. Fundamentele beroepsprincipes zoals beroepsgeheim, onafhankelijkheid en zelfregulering worden geregeld aangevallen, terwijl internationale bescherming lange tijd ontbrak. Dankzij de CCBE (Council of Bars and Law Societies of Europe) kwam dit op de Europese agenda. Sinds 2018 wordt gewerkt aan een bindend verdrag ter bescherming van het beroep. Een expertcomité binnen het Europees Comité voor Juridische Samenwerking (CDCJ) stelde de tekst op. De CCBE vertegenwoordigt de balies van de 32 lidstaten en dertien andere geassocieerde en waarnemende landen, en via hen meer dan 1 miljoen Europese advocaten.
Bindend instrument
Het Advocatenverdrag werd in maart 2025 goedgekeurd door het Comité van Ministers van de Raad van Europa. Dit bindend instrument moet de bescherming van het beroep van advocaat en het recht om het in volle onafhankelijkheid en zonder belemmeringen uit te voeren, versterken. Om de effectieve implementatie van het verdrag te verzekeren, wordt een specifiek toezichtsmechanisme opgericht.
Beroepsverenigingen
In het verdrag zijn ook specifieke beschermende maatregelen opgenomen voor advocaten en hun beroepsverenigingen. Zo is vastgelegd dat beroepsverenigingen (in Nederland de Nederlandse Orde van Advocaten) moeten kunnen functioneren als onafhankelijke, zelfbesturende organen. Het verdrag verplicht staten om ervoor te zorgen dat advocaten hun professionele taken zonder belemmeringen kunnen uitvoeren. Deze bescherming is essentieel voor het waarborgen van een rechtvaardige rechtsstaat waarin iedereen toegang heeft tot een eerlijk proces.
Bescherming
In een toelichting wijst Struycken erop dat advocaten in toenemende mate te maken krijgen met intimidatie, bedreigingen, aanvallen of inmenging in de uitoefening van hun professionele taken. “Dit verdrag vormt een belangrijke stap in de bescherming van hun onafhankelijkheid.”
