Voorzitter Henk Naves van de Raad voor de rechtspraak heeft zich in zijn nieuwjaarstoespraak op donderdag 9 januari fel gekeerd tegen het verwijt dat rechters te veel op de stoel van de politiek zijn gaat zitten.
Het afgelopen jaar hebben politici veel kritiek geuit op de uitspraken over stikstof, het terughalen van IS-kinderen en de Urgenda-zaak. Thierry Baudet (Forum voor Democratie) sprak in dat verband van een dikastocratie (een regering van rechters).
Gewenste uitkomst
Zonder Baudet met name te noemen, ging Naves in tegen het beeld dat rechters hun boekje te buiten gaan. “Politici moeten hun verantwoordelijkheid nemen en niet wijzen naar de rechter als wetten niet de gewenste uitkomst hebben in de rechtszaal,” betoogde hij. “Rechters passen het recht toe zoals dat is vastgesteld in wetgeving en ze toetsen aan internationale verdragen die zijn omarmd door het parlement.”
Rechter als boeman
De Tweede Kamer heeft een werkgroep ingesteld om ‘de toenemende invloed van de rechters’ onderzoeken. Naves zegt er geen moeite mee te hebben dat een individuele politicus de rechter als boeman bestempelt. Maar het stoort hem wel als politici de rechter stelselmatig verdacht maken. “Op een enkeling na zwijgt men of stemt men toe.”
Forse druk
Ondanks soms forse druk houden rechters het hoofd koel, en komen ze tot een onafhankelijk, professioneel oordeel, zegt Naves. “Dat zou respect moeten oogsten. Het zou de politiek sieren in de spiegel te kijken. Stop met het verschuilen achter onze toga, en neem de verantwoordelijkheid voor wetgeving en besluitvorming die kennelijk tekortschiet.”
Meer capaciteit beveiligde rechtbanken
Verder stond Naves stil bij de gewelddadige dood van advocaat en rechter-plaatsvervanger Derk Wiersum op 18 september vorig jaar. Naves memoreerde dat meer rechters, officieren van justitie en advocaten sindsdien noodgedwongen worden beveiligd. “De nieuwe realiteit stelt ons voor allerlei vragen,” stelde Naves. “Hoe gaan we vanaf nu om met rechtszaken waarbij sprake is van serieuze dreiging?”
Hij pleitte voor meer zittingscapaciteit bij de extra beveiligde rechtbanken. “De Bunker in Amsterdam en het Justitieel Complex Schiphol zitten vol.”
