Dit wordt voorlopig mijn laatste column in Mr. Ruim vier jaar heb ik met veel plezier maandelijks een column in Mr. geschreven over management en organisatie in juridische organisaties. Vaak ging het in mijn columns over de mensen in deze organisaties.
Een mooi moment om terug te kijken en vooruit te blikken. Terugkijkend is er in de afgelopen vier jaar wel het een en ander veranderd. Toen ik begon met mijn column bestond het grootste probleem voor organisaties met juridische professionals uit de krapte op de arbeidsmarkt. De voorspellingen toen dat dat alleen nog maar erger zou worden zijn niet uitgekomen. De fi nanciële crisis heeft de krapte op de arbeidsmarkt voor juristen opgelost. Alhoewel je altijd kunt stellen dat echt talent schaars is. De grootste uitdaging waar organisaties van juristen nu voor staan: hoe overleef ik de crisis en de andere uitdagingen die voor de deur staan, zoals toenemende concurrentie van andere professionals en andere dienstverlening en cliënten die steeds kritischer en mondiger worden.
Als ik kijk naar de oplossing van de problemen toen en van de problemen nu, dan zie ik daarin niet zo heel veel verandering. In beide situaties is namelijk de oplossing het binden en boeien van personeel. Net zoals een machinefabriek zijn machines regelmatig en goed moet onderhouden, moet een professionele dienstverlener zijn mensen goed onderhouden. Hij moet ze binden en boeien. Het kapitaal van organisaties met juridische professionals wordt namelijk gevormd door de mensen die daar werkzaam zijn. De kwaliteit van een organisatie staat of valt ook bij de mensen in de organisatie. Ook in fi nancieel slechte tijden is het belangrijk voldoende aandacht aan de mensen te besteden. Zitten zij goed in hun vel, dan zijn ze succesvoller en productiever. En dat komt natuurlijk direct ten goede aan de organisatie.
Het valt me op dat in organisaties van professionals veel tijd en geld wordt besteed aan de hardere kant van management. Het opstellen van competentieprofi elen, het uitstippelen van strategie, het invoeren van beoordelingssystemen en kwaliteitssystemen. Allemaal belangrijke instrumenten gericht op controle en beheersen van een groep professionals die van nature wordt gedreven door autonomie en vrijheid. Voeg daaraan toe de vaak competitieve, directe en commerciële cultuur in organisaties van professionals en dan kun je je wellicht voorstellen dat de menselijke maat wel eens in het gedrang kan komen.
Ondanks de gewijzigde arbeidsmarkt zijn organisaties van juristen nog steeds bereid om veel geld te besteden aan het binnenhalen van nieuwe mensen door bijvoorbeeld dure advertenties en dure bureaus. Ze zijn minder snel bereid om aan mensen als ze eenmaal binnen zijn geld te besteden voor bijvoorbeeld persoonlijke ontwikkeling, vaardighedenontwikkeling en het beter met elkaar samenwerken.
Het binden en boeien van mensen heeft het imago ‘soft’ te zijn en niet concreet. Terwijl dat juist de dingen zijn die nodig zijn om de kwaliteit en de productiviteit van de organisatie te laten groeien. Persoonlijk zie ik de systemen die ik hiervoor noemde als een noodzakelijk kwaad. Of als ik het positiever wil formuleren: als een handig hulpmiddel. Maar zeker geen doel op zichzelf. En ik geloof er ook niet in dat de kwaliteit en de productiviteit door de invoering van deze systemen automatisch wordt verhoogd. Veel organisaties rechtvaardigen de investering door aan te geven dat het bijdraagt aan de verdere professionalisering van de organisaties. En ook daar constateer ik een denkfout. Een professionele organisatie waar mensen het kapitaal zijn zorgt er allereerst voor dat op een professionele manier met mensen wordt omgegaan. Daar moet in worden geïnvesteerd.
Het zal u niet verbazen dat ik het binden en boeien dus niet te soft vindt. Wel kan ik me voorstellen dat sommigen het niet concreet genoeg vinden. Ik ga een poging doen om het voor u concreet te maken. Wat moet u doen als organisatie om echt professioneel te zijn en professioneel met de mensen (lees het kapitaal) van uw organisatie om te gaan? Tien tips (in willekeurige volgorde) die u ook kunt gebruiken als checklist om te kijken hoe goed u het al doet.
