Hoge Raad gaat zich uitlaten over het beginsel openbaarheid rechtspraak

Hoe is dit verhaal begonnen?

David Mulder, advocaat bij Taylor Wessing: “In 2019 is ons kantoor een verzetschriftprocedure gestart tegen de griffier van de rechtbank Den Haag. Wij wilden weten of tussen bepaalde partijen een procedure aanhangig was, maar daarover werd geen informatie verstrekt – zelfs niet over de vraag of en wanneer een mondelinge behandeling zou plaatsvinden. Dat is naar onze mening in strijd met het beginsel van openbaarheid van de rechtspraak. Ons kantoor houdt zich onder andere bezig met advisering op het gebied van intellectueel eigendomsrecht en dan is het bijvoorbeeld regelmatig van belang om lopende octrooiprocedures van andere partijen te volgen. Maar bij sommige rechtbanken en gerechtshoven lukt dat dus niet.”

Wat deed u tegen die weigering van de griffier?

“Nadat we hier al een paar keer eerder tegenaan waren gelopen, zijn we uiteindelijk in september 2019 in verzet gegaan. Die procedure leidde op 26 november 2019 tot een beschikking van de voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag. Die verklaarde ons verzet ongegrond omdat de griffier daags voor de zitting in deze zaak alsnog de gevraagde informatie verstrekte.”

Dus u was nog niet verder.

“We juichten de herziene beslissing van de griffier van de rechtbank Den Haag natuurlijk toe. Tegelijkertijd merkten we dat dit landelijk speelt, reden waarom we hebben doorgezet. Alle rechtbanken en gerechtshoven lijken er namelijk een verschillend beleid op na te houden. Uit een steekproef bleek dat waar de ene rechtbank of gerechtshof zonder probleem de informatie verstrekt – telefonisch of per e-mail – andere rechtbanken en gerechtshoven weigeren dat te doen. Sommige gerechten willen zelfs die weigering niet schriftelijk bevestigen, waardoor het lastig kan zijn tegen die weigering in verzet te gaan. In één geval was het bovendien de rolrechter die op het verzoek besloot de informatie te weigeren in plaats van de griffier.”

Wat was de vervolgstap?

“Eerst stuurden we een ingezonden brief naar Boek9.nl en IE-Forum.nl. Verder werd aan deze kwestie aandacht besteed in het vakblad Intellectuele Eigendom & Reclamerecht (IER 2020/1) door Frank Eijsvogels, octrooiadvocaat bij Hoyng Rokh Monegier. In april 2020 hebben we tot slot de uitspraak van de voorzieningenrechter toegezonden aan de Commissie cassatie in het belang der wet.”

Waarom?

“Er is veel onduidelijk rondom de vraag of griffies van de gerechten informatie over lopende procedures moeten verstrekken en wat je kunt doen tegen een eventuele weigering. Wij hebben betoogd dat de griffier gehouden is deze informatie te verstrekken op grond van artikel 838 Rv. Dit artikel maakt echter niet duidelijk bij welke rechter je terecht kunt in geval dit wordt geweigerd. In de literatuur is betoogd dat het dan voor de hand ligt aansluiting te zoeken bij artikel 29 lid 6 Rv. Aangenomen dat dit klopt, bepaalt artikel 29 lid 7 Rv evenwel dat er geen beroep open staat tegen een beslissing van de voorzieningenrechter. Zonder cassatie in het belang der wet zal deze kwestie de Hoge Raad niet snel kunnen bereiken. De enige optie die wij daarvoor zien is dat de griffie van de Hoge Raad zelf weigert informatie over aanhangige procedures te verstrekken, maar deze geeft deze informatie juist wel, of dat er prejudiciële vragen worden gesteld aan de Hoge Raad.”

Wat was de reactie van die Commissie?

“De Commissie liet weten dat de uitspraak in onze zaak van 2019 niet in aanmerking komt voor cassatie in het belang der wet, maar wel een uitspraak van dezelfde rechtbank van 27 september 2012 waarin ook werd geweigerd de gevraagde informatie te verstrekken. Er is dus besloten om de kwestie voor te dragen bij de procureur-generaal bij de Hoge Raad voor het instellen van een cassatie in het belang der wet. Daar zijn we blij mee. Taylor Wessing is niet het enige kantoor dat hiermee te maken heeft. Het is een kwestie waar veel collega’s in de praktijk regelmatig tegenaan lopen als zij voor hun cliënten informeren over lopende procedures van anderen. Hopelijk neemt de procureur-generaal dan ook het advies van de Commissie over.”