Partnerbijdrage van

Is 2021 het jaar van de verborgen pensioenkorting?

Wat voor pensioenjaar wordt 2021? Mark Heemskerk maakt zich zorgen: "De kostprijs van pensioen is gestegen. Premies stijgen en pensioenopbouw daalt. De verwachte pensioenuitkering voor werknemers gaat er behoorlijk op achteruit. Het is de verborgen pensioenkorting van werknemers. In 2021 gaat het uniform pensioenoverzicht voor veel werknemers schrikken zijn."

Delen:

Is 2021 het jaar van de verborgen pensioenkorting

Vrijwel geen pensioenfonds hoefde de pensioenuitkering te verlagen. De dekkingsgraad is bij vrijwel alle pensioenfondsen op 31 december 2020 boven de ondergrens van 90% geëindigd. Maar de pensioenpremies bij pensioenfondsen stijgen in 2021 gemiddeld met 3% punt (13,5%). De stijging van de kostprijs van pensioen leidt tot premieverhogingen en/of lagere pensioenopbouw van soms wel 30%.

Geen lagere pensioenuitkeringen

Om ‘onnodige’ pensioenkortingen te voorkomen is de regelgeving al meerdere keren aanpast. Pas bij een dekkingsgraad eind 2020 onder de 90% moet worden gekort (art. 8 lid 3 Regeling Pensioenwet). Daardoor hoeven bijvoorbeeld ABP (93,2%), Zorg & Welzijn (92,6%) en Metaal en Techniek (PMT, 95,4%) niet te korten. Dat de 90% grens gehaald werd, was te danken aan goede beleggingsresultaten in het laatste kwartaal van 2020. Slechts een enkel pensioenfonds moet het pensioen korten. Zo had het pensioenfonds Levensmiddelen eind 2020 een dekkingsgraad van 87,1%. Schoonmaak en Vlees zitten in de gevarenzone. De Pensioenfederatie heeft een lijst gepubliceerd van fondsen die wel of niet moeten korten.

De pensioenuitkering wordt dus niet lager. Dat is met name voor pensioengerechtigden goed nieuws. Zij ontvangen op hun bankrekening geen lager bedrag. Dat neemt niet weg dat uitstel geen afstel is. Zolang de dekkingsgraad onvoldoende stijgt, blijft het kortingsgevaar bestaan. Ondertussen is indexatie bij veel pensioenfondsen iets uit het verleden.

Hogere pensioenpremies voor hetzelfde pensioen

Vanaf 2021 hebben bedrijfstakpensioenfondsen massaal hun pensioenopbouw verlaagd. Tegelijkertijd zijn de pensioenpremies verhoogd. Voor 4,4 miljoen deelnemers stijgt de pensioenpremie. Gemiddeld wordt de premie 3% punten hoger. Dat is een toename van 13,5%. In enkele gevallen stijgt de pensioenpremie 30% of meer, zoals in het Levensmiddelenbedrijf of bij de Kappers. Bij de Kappers bleef de pensioenopbouw gelijk en steeg de premie van 9% naar 12,2% (36% stijging, zie Lagere rente en rendementsverwachtingen jagen kosten pensioen op).

… want de kostprijs van pensioen is gestegen

De stijgende kostprijs van pensioen veroorzaakt de hogere pensioenpremies. Pensioenfondsen moeten een kostendekkende premie vaststellen (128 PW). Deze ‘kostprijs’-premie mag worden gedempt op basis van verwacht rendement (lid 2). Het pensioenfonds behaalt immers rendementen op de premies. Pensioenfondsen passen dat verwacht rendement periodiek aan. Dat leidt tot een lager verwacht rendement. Zo is het verwachte rendement op obligaties op langere termijn bijna negatief. De risicopremies op aandelen zijn eveneens lager vastgesteld. Dat zorgt voor een hogere kostprijspremie. Er is dus (veel) meer geld nodig om hetzelfde pensioen te kunnen blijven opbouwen.

… bij een soms te lage premiedekkingsgraad

Een andere methode om te kijken naar de hoogte van de premie is de zogenoemde premiedekkingsgraad. Daarmee wordt uitgedrukt of de premie die wordt betaald, voldoende is om nieuwe pensioenopbouw te financieren. Een premiedekkingsgraad onder de 100% is ongunstig voor pensioengerechtigden. Cijfers van DNB tonen aan dat er grote verschillen zijn met lage premiedekkingsgraden. Zo was de premiedekkingsgraad in de bouwsector in 2019 69% en bij PMT 77,1%. DNB bepleit hogere premiedekkingsgraden. Dat vereist hogere premies. Zo zijn er binnen pensioenfondsen soms tegengestelde bewegingen die gunstig dan wel ongunstig zijn voor werknemers of pensioengerechtigden. Er wordt bijvoorbeeld niet gekort ondanks een te lage dekkingsgraad (minder dan 100%) terwijl er een ‘te lage’ premie in rekening kan worden gebracht aan werknemers. De pensioenwereld is niet altijd overzichtelijk.

De verborgen pensioenkorting: lagere pensioenopbouw

Er is een alternatief voor de premiestijgingen. Dat is verlaging van pensioenopbouw. Voor 1,4 miljoen deelnemers van bedrijfstakpensioenfondsen daalt de pensioenopbouw. Gemiddeld genomen daalt de opbouw met 0,2% punt. Dat is gemiddeld zo’n 12% lager. Er zijn zelfs sectoren waarin de pensioenopbouw met 30% en 40% is gedaald. U leest dit goed. Bij het bedrijfstakpensioenfonds in de zorgverzekeringsbranche is de pensioenopbouw gedaald van 1,875% naar 1,082% (42%). In het notariaat is het opbouwpercentage gedaald van 1,75% naar 1,167%. In de schoonmaaksector is de pensioenopbouw niet langer 1,576% maar 1,104% (30% lager). Een veel lagere pensioenopbouw leidt vanzelfsprekend tot een veel lager pensioen. Het uniform pensioenoverzicht gaat in 2021 voor veel werknemers schrikken zijn. De lagere pensioenopbouw is de verborgen pensioenkorting van 2021 voor werknemers. Die voelen dat nu nog niet in hun portemonnee, maar zien straks een pensioengat.

Aanzienlijk lager pensioen

Er is veel aandacht voor het niet doorvoeren van pensioenkortingen en voor de Wet toekomst pensioenen. Dat conceptwetsvoorstel ligt tot 12 februari 2021 ter consultatie voor. Er is minder aandacht voor de verborgen pensioenkortingen van de lagere pensioenopbouw van werknemers in veel sectoren. Zonder herstel leidt verlaging van pensioenopbouw automatisch tot een aanzienlijk lager pensioen voor werknemers. Dat nieuwe pensioengat is zorgwekkend. De slogan blijft daarom: pensioen wordt minder zeker, en zeker minder.

Mark Heemskerk is hoogleraar Pensioenrecht aan de Radboud Universiteit, advocaat-partner bij Held Advocaten en raadsheer-plaatsvervanger bij het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch. Het CPO organiseert regelmatig cursussen over pensioenrecht. Bekijk hier het cursusaanbod. Deze column verscheen eerder op verderdenken.nl.

Wilt u op de hoogte blijven van de nieuwste columns? Meld u nu aan voor de gratis Verder denken-update.

Lees ook:

Delen:

Scroll naar boven