Mr. van de week is Jan Vleggeert. De universitair hoofddocent belastingrecht aan de Universiteit Leiden bemachtigde via een WOB-verzoek informatie over geheime deals tussen de Belastingdienst en multinationals. Deze afspraken waren niet gemeld aan andere Europese landen.
Waarom deed u dat WOB-verzoek?
Omdat ik vind dat de fiscus zo transparant mogelijk moet zijn over afspraken met grote bedrijven. Afspraken met grote buitenlandse bedrijven over de heffing van de vennootschapsbelasting in Nederland zijn in te delen in standaardtypen. Over sommige typen afspraken was al vrij veel bekend. Ten aanzien van andere meer geavanceerde structuren was dat niet zo. Als gevolg van mijn WOB-verzoeken hebben Tweede Kamer, pers en publiek een veel beter inzicht verkregen in de afspraken die over die meer geavanceerde structuren worden gemaakt.
Maakt dat u tot een activistische wetenschapper?
Ik zie mezelf niet als een activistische maar wel als een onafhankelijke wetenschapper. Ik werk fulltime op de universiteit en heb geen banden met commerciële fiscaal advieskantoren, bedrijven of de fiscus.
Wat is het meest verontrustende dat u ontdekte?
Ik vind met name twee dingen verontrustend. Ten eerste dat men op het Ministerie van Financiën onvoldoende inziet dat het in het huidige maatschappelijke klimaat nodig is om met politiek, pers en publiek de discussie aan te gaan over de maatschappelijke wenselijkheid van afspraken met grote buitenlandse bedrijven over de heffing van (weinig) vennootschapsbelasting in Nederland. In de tweede plaats verontrust de toon van de documenten die ik heb gewobt mij. Deze documenten betreffen met name interne beleidsnotities en interne memo’s van het Ministerie van Financiën en het team van de belastingdienst dat afspraken met grote buitenlandse bedrijven maakt. Uit deze stukken blijkt dat men vooral oog heeft voor het vestigingsklimaat in Nederland. Daarbij gaat het om kwesties als hoeveel werkgelegenheid levert een afspraak Nederland op en welke activiteiten worden naar Nederland verplaatst. Men besteedt in mijn ogen relatief weinig aandacht aan de reputatie van Nederland in de rest van de wereld en aan de vraag of dergelijke afspraken afgezien van het vestigingsklimaat-argument wenselijk zijn.
Staatssecretaris Wiebes zal eind deze maand Kamervragen over de zaak beantwoorden. Wat zou u in zijn positie doen?
Ik zou zo transparant mogelijk zijn. Ik denk dat de staatssecretaris er goed aan zou doen om in een uitvoerige notitie de verschillende typen afspraken met grote bedrijven te beschrijven. In die notitie zou hij dan tevens in moeten gaan op de vraag of dergelijke afspraken maatschappelijk wenselijk zijn. Verder zou de staatssecretaris alle vragen die naar aanleiding van de gewobte documenten zijn gesteld door de Kamer en in de vakpers moeten beantwoorden. In zijn brief met bijlage van 14 april jongstleden heeft de staatssecretaris helaas niet voor deze lijn gekozen. Dat vind ik onverstandig. Zolang de staatssecretaris terughoudend blijft met het verstrekken van informatie over afspraken met grote bedrijven, wekt hij de indruk dat hij iets te verbergen heeft en dat kan niet de bedoeling zijn.
Als u het voor het zeggen had dan?
Om mij te beperken tot het onderwerp van de afspraken met grote buitenlandse bedrijven: ik zou stoppen met het maken van afspraken die ertoe leiden dat delen van de winst nergens worden belast. Meer concreet: op grond van de zogenoemde informeel kapitaalruling ziet Nederland af van heffing over een deel van de winst omdat wij vinden dat niet Nederland maar het land waar bijvoorbeeld de aandeelhouder van de Nederlandse BV is gevestigd, moet heffen. Dat andere land heft echter ook niet waardoor het betreffende deel van de winst nergens wordt belast. Deze dubbele niet-heffing vind ik in het huidige internationale fiscale klimaat niet verdedigbaar.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
Dat is mijn promotie in 2009. Ik vond het heel bijzonder om na acht en een half jaar werk mijn proefschrift te mogen verdedigen.
Wat of wie is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Mijn collega’s van de afdeling belastingrecht van de Universiteit Leiden zijn belangrijk voor mij. Zij houden mij scherp en brengen mij op nieuwe ideeën.
Wat is over u niet bekend, wat wel interessant is?
Over mijn beroepsmatige leven is heel veel bekend. Mijn onderzoek vindt zijn weerslag in mijn publicaties. Als ik iets te melden heb, kom ik er over het algemeen mee naar buiten.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Kluwer Navigator, Kluwer Law International, Nederlandse Documentatie Fiscaal Recht en International Bureau of Fiscal Documentation.
Welk boek las u het laatst?
Ik lees de laatste tijd vooral boeken over bridge. En bij vlagen kijk ik naar Netflix (op dit moment naar Designated Survivor).
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Met niemand. Doe maar een stapel boeken en een iPad.
