De resultaten van het onderzoek zullen onder meer worden gebruikt voor het inrichten van het stelsel van toezicht, klacht- en tuchtrecht binnen de nieuw op te richten Onafhankelijk Toezichthouder Advocatuur (OTA), zo laat de NOvA weten. Die nieuwe toezichthouder, die al enkele jaren in de pijplijn zit, moet volgens de huidige plannen het bestaande model van elf toezichthoudende lokale dekens vervangen.
Vertraging
Hoewel de komst van de OTA al zeker drie jaar onderwerp van gesprek is in politiek Den Haag, werd afgelopen najaar bekend dat de daarvoor benodigde hervormingen vertraging opgelopen hebben. Staatssecretaris Struycken van Rechtsbescherming liet destijds weten dat de oorspronkelijke planning voor de gewijzigde Advocatenwet definitief niet gehaald zou worden.
De reden voor de vertraging was ironisch te noemen: de Tweede Kamer nam in juni 2024 een motie van VVD-Kamerlid Ulysse Ellian aan waarin werd opgeroepen om naast het toezicht óók de klachtbehandeling onderdeel te laten uitmaken van de nieuwe OTA. Dat vergrootte de omvang van de hervormingen dusdanig, dat vertraging onvermijdelijk was.
De NOvA liet destijds weten kritisch te zijn op het voornemen om ook de klachtbehandeling te hervormen: “Met het onderbrengen, naast het toezicht ook van de klachtbehandeling bij de landelijke OTA, zou de historische en breed door interne en externe stakeholders als waardevol geziene rol van de lokale deken in dit stelsel eindigen, net als de institutionele dynamiek die met deze rol gepaard gaat.”
Toekomstbestendig
Het onderzoek dat de NOvA nu initieert, moet in kaart brengen welke impact het onderbrengen van zowel toezicht als klacht- en tuchtrecht bij de nieuwe OTA zou hebben. Hoewel de orde nog altijd kritisch is, ziet men nu ook de mogelijkheid dat de wijziging bijdraagt aan “meer centralisatie, efficiency en uniformering bij de klachtbehandeling”.
Tegelijkertijd laat de NOvA weten: “Het onderbrengen van toezicht en klachtbehandeling bij de OTA betekent een fundamentele wijziging van het ordenlandschap en de rol van de dekens daarin. Voordat de algemene raad een visie kan vormen over de wijze waarop het toezicht op de advocatuur én de klachtbehandeling beide zo effectief mogelijk en toekomstbestendig kunnen blijven bijdragen aan de kwaliteit van de advocatuur, is methodologisch onderzoek nodig.”
De dekenraad laat bij monde van de Landelijke Organisatie Toezicht Advocatuur in een reactie weten het door Pro Facto uit te voeren onderzoek te verwelkomen. Het onderzoek is naar verwachting nog voor de zomer afgerond.
