Elisa Hoven, hoogleraar strafrecht, probeert in Een duister moment het spanningsveld tussen recht en moraal te vangen. De roman volgt een ervaren strafrechtadvocate die haar cliënten verdedigt in allerlei soorten strafzaken, van moord tot verkrachting. Waar elk hoofdstuk begint met een juridische casus, ontspoort dat al snel in een kluwen van intriges, wantrouwen en morele twijfels. De lezer wordt meegenomen langs politieverhoren, bezoeken in de gevangenis, (ongeoorloofd) contact met getuigen waarbij de druk op de hoofdpersoon steeds verder oploopt. Elk afzonderlijk verhaal mondt uit in een dramatische finale, waarin haar gevoel voor rechtvaardigheid op de proef worden gesteld.
Hoewel dit een aantrekkelijk uitgangspunt voor een spannend boek lijkt, valt de uitvoering behoorlijk tegen. De grootste tegenvaller is de voorspelbaarheid van elk verhaal. De aanwijzingen zijn zo opzichtig en vroeg ingeweven dat de lezer er allang op voorbereid is. Waar een thriller spanning en twijfel zou moeten oproepen, overheerst hier een gevoel van déjà vu.
Maar daarnaast wringt vooral de manier waarop het werk van een advocaat wordt neergezet. In een van de hoofstukken dringt de hoofdpersoon er bij een getuige op aan om bepaalde details uit diens verklaring ‘weg te laten’ – feitelijk een aanzet tot meineed – of betreedt ze een zogenoemde plaats delict met een sleutel die onder de bloempot ligt. In een ander hoofdstuk deelt zij vertrouwelijke processtukken zonder aarzeling met een journalist en in meerdere hoofdstukken voert ze een strafrechtelijke verdediging die tegen de wens van haar cliënt is. Dat laatste roept vooral de vraag op wat met de dunne lijn tussen schuld en onschuld wordt bedoeld, zoals vermeld op de achterflap van het boek. Na lezing van dit boek doet het mij vermoeden dat het in dit geval de advocaat is die zelf bepaalt of iemand schuldig of onschuldig is. Deze dunne lijn wordt in het slothoofdstuk met zevenmijlslaarzen vermorzeld door het verlinken van haar eigen cliënt. In de echte praktijk zou deze opeenstapeling van misstanden onmiddellijk leiden tot een zware tuchtrechtelijke maatregel.
Verwachtingen
Een roman hoeft natuurlijk niet altijd realistisch te zijn; literaire vrijheid mag ruimte laten voor overdrijving of dramatiek. Maar juist de achtergrond van de auteur schept verwachtingen. Een hoogleraar strafrecht die tevens als rechter plaatsneemt bij het Saksische Hof zou bij uitstek in staat moeten zijn om een genuanceerd, geloofwaardig en toch meeslepend beeld te schetsen van de strafrechtpraktijk. In plaats daarvan kiest Hoven voor karikaturen: de strijdlustige advocaat die het niet zou nauw neemt met de gedragsregels, de verraderlijke pers, de doorzichtige dader die altijd uit de directe kring komt. Daarmee gaat een kans verloren om het crime-genre te verrijken met een thriller die spanning en misschien ook wel morele dilemma’s combineert met juridische authenticiteit.
Het gevolg is een roman die misschien nog werkt als luchtig leesvoer voor aan het zwembad, maar die iedere lezer met maar de minste kennis van het vak vooral zal frustreren.
Beoordeling:
⭐️ (1 van de 5 sterren)
- Pluspunt: toegankelijk geschreven
- Minpunt: voorspelbaar plot
‘Een duister moment’ is een uitgave van Uitgeverij Thomas Rap. Veerle Hammerstein recenseerde het boek. Zij is strafrechtadvocaat bij Van Gessel Advocaten in Amsterdam.
